Một sự sàng lọc đắt giá (P7) : Sẽ có nhiều chính sách giúp Doanh nghiệp

Sẽ có nhiều chính sách giúp doanh nghiệp

TT - Đầu tháng 5-2012, Chính phủ sẽ công bố một số chính sách hỗ trợ, giải quyết khó khăn cho các doanh nghiệp (DN).

Ông Võ Trí Thành, phó viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế trung ương, “tiết lộ” như vậy bên lề diễn đàn kinh doanh giải pháp thị trường do báo Sài Gòn Tiếp Thị tổ chức ngày 19-4. Ông Thành nói:

Ông Võ Trí Thành - Ảnh: NGUYỄN KHÁNH

- Sẽ có hai nhóm giải pháp, một là hỗ trợ trực tiếp cho DN, trong đó bao gồm các phương án như giãn, hoãn, miễn giảm thuế cho DN và kéo lãi suất đi xuống. Nhóm giải pháp thứ hai sẽ tập trung vào việc kích cầu, tăng sức mua ở thị trường nội địa. Tuy nhiên, thời điểm hiện nay khác hẳn năm 2009 nên các biện pháp hỗ trợ không phải là một gói mạnh mẽ như năm 2009. Trong một số trường hợp chúng ta cũng cần phải chấp nhận trả giá để thay đổi cơ cấu phát triển DN trong thời gian tới.

* Ông có thể cho biết cụ thể hơn về các nhóm giải pháp hỗ trợ sẽ được triển khai?

- Đối với nhóm giải pháp hỗ trợ trực tiếp, quan trọng nhất là phải tạo điều kiện để DN tiếp cận được vốn tín dụng. Điều này trước hết đòi hỏi phải thực hiện việc khoanh nợ, cơ cấu lại nợ cho DN, đặc biệt dành cho DN vừa và nhỏ... Sau khi nợ cũ của các DN được khoanh lại, từng DN sẽ được xem xét để cho vay, trong đó ưu tiên cho DN vừa và nhỏ, cho nông nghiệp nông thôn, xuất khẩu...

Với nhóm giải pháp kích cầu, đó là cho vay tiêu dùng, giảm thuế VAT đối với một số mặt hàng, hỗ trợ mạnh mẽ hơn đối với an sinh xã hội với những vùng khó khăn, có thu nhập thấp... Đặc biệt với lĩnh vực bất động sản, Nhà nước có thể bỏ tiền mua lại một số dự án thích hợp, vừa tạo thanh khoản cho thị trường vừa bổ sung một số dự án vào quỹ nhà ở xã hội.

* Ngoài các giải pháp nêu trên, theo ông, những việc nào cần phải làm ngay để tình hình kinh tế không trở nên xấu hơn?

- Trước hết, cần phải nhanh chóng lấy lại lòng tin của người dân lẫn DN, trên cơ sở ổn định kinh tế vĩ mô. Một khi lòng tin được khôi phục, vòng quay dòng tiền nhanh hơn, dòng tiền sẽ tăng, hoạt động sản xuất kinh doanh của DN mới phục hồi nhanh được chứ không hẳn là từ các giải pháp của Chính phủ. Theo tôi được biết, tiền trong dân hiện nay vẫn còn rất lớn, nhưng vòng quay dòng tiền lại rất chậm. Tôi lấy ví dụ, vào những giai đoạn kinh tế tăng trưởng ổn định, vòng quay của tiền là 2,5 lần/năm, nhưng từ cuối năm 2011 đến nay vòng quay này chỉ còn 0,8 lần/năm. Đây là một trong những nguyên nhân khiến nền kinh tế thiếu tiền, một hiện tượng rất nguy hiểm.

30% DN vừa và nhỏ không tiếp cận được vốn tín dụng

Ông Lý Xuân Hải, tổng giám đốc Ngân hàng Á Châu (ACB), cho biết trong kết quả khảo sát mới nhất mà ACB thực hiện với nhóm DN vừa và nhỏ, có khoảng 35% cho biết gặp khó khăn khi tiếp cận vốn tín dụng, 30% không thể tiếp cận và phải vay bên ngoài, 35% DN cho rằng tiếp cận được nhưng rất khó. Trong tỉ lệ các DN không tiếp cận được vốn vay, có đến 70% cho rằng thủ tục rườm rà, 53% tài sản thế chấp không đủ, 51% không chứng minh được thu nhập, 36% cho rằng lãi suất cao...

Theo ông Hải, có rất nhiều nguyên nhân khiến DN và ngân hàng không ”gặp nhau”. Về phía ngân hàng, hệ thống số liệu thống kê kém, nhân viên ngân hàng chỉ tập trung bán cho được sản phẩm hơn là bán giải pháp tài chính cho khách hàng... Về phía DN, đó là sự thiếu minh bạch về thông tin tài chính, không có định hướng và năng lực xây dựng các chương trình kinh doanh dài hạn, quản lý còn theo kiểu tùy tiện và gia đình...

Kiến nghị Thủ tướng tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp

Tại cuộc gặp gỡ tham vấn chính sách kinh tế vĩ mô hôm qua, hơn 30 chuyên gia và các nhà khoa học đã đề xuất, đóng góp nhiều ý kiến quan trọng lên Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng.
Trao đổi với Thanh Niên, nguyên Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Cao Sĩ Kiêm cho biết, ông hoàn toàn ủng hộ quan điểm chỉ đạo và mục tiêu hàng đầu phải kiểm soát được lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, tạo điều kiện tốt nhất tiến hành tái cơ cấu nền kinh tế và khu vực doanh nghiệp (DN).
Vấn đề khó khăn của DN được hầu hết các ý kiến chia sẻ với Thủ tướng và kiến nghị Chính phủ có giải pháp nhanh chóng để tháo gỡ, đó là “lãi suất cao đang khiến nhiều DN không tiếp cận được nguồn vốn, không phát triển được sản xuất, kinh doanh làm ăn thua lỗ, phải đóng cửa...”.
Trong khi đó, chuyên gia kinh tế - TS Lê Đăng Doanh cho biết ông đã kiến nghị lên Thủ tướng nhiều vấn đề, đặc biệt cần phải xem xét hoãn, giãn thuế để trước mắt tạo động lực cho DN tồn tại và phát triển. Nếu cứ để DN tiếp tục phá sản, sẽ gây nhiều hệ lụy như lao động thất nghiệp, trộm cắp, tệ nạn xã hội... vô cùng nguy hiểm. Tuy nhiên, TS Doanh cũng khẳng định, hiện nay vấn đề hàng đầu vẫn phải kiểm soát cho tốt lạm phát.
Liên quan đến vấn đề về thuế, phí, nguyên Thống đốc NHNN Việt Nam Lê Đức Thúy đề xuất Chính phủ tiếp tục có những biện pháp giảm gánh nặng về thuế cho DN. Ông Thúy cũng đề xuất việc tiếp tục giải quyết một cách căn cơ về vấn đề thanh khoản của ngân hàng cũng như thực hiện chủ trương tiếp tục hạ lãi suất nhằm tháo gỡ khó khăn cho DN...
Sau khi nghe các chuyên gia tham vấn, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng khẳng định, Chính phủ sẽ tiếp thu những ý kiến đóng góp quý báu và thiết thực này cho công tác chỉ đạo, điều hành của mình. Với tinh thần bám mục tiêu ưu tiên kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, duy trì tăng trưởng hợp lý, đảm bảo an sinh xã hội.

Thành lập tổ công tác “khám sức khỏe” DN

TTO - Tại phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội sáng 20-4, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và đầu tư Bùi Quang Vinh khẳng định sẽ triển khai các giải pháp tập trung tháo gỡ khó khăn.

Chỉ số giá tiêu dùng tháng 3 chỉ tăng 0,16% so với tháng trước - Ảnh: T.THẮNG

Thông tin từ phiên họp cho hay Chính phủ đã giao các bộ, ngành liên quan thành lập tổ công tác liên ngành để đánh giá "sức khỏe" doanh nghiệp, từ đó sớm có những giải pháp phù hợp trình các cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định.

Đánh giá chung tình hình kinh tế - xã hội quý 1-2012, ông Vinh cho biết các giải pháp kiềm chế lạm phát và ổn định kinh tế vĩ mô tiếp tục phát huy hiệu quả. Chỉ số giá tiêu dùng tháng 3 chỉ tăng 0,16% so với tháng trước và tăng 2,55% so với cuối năm 2011.

“Dự kiến tháng 4 này CPI chỉ tăng dưới 0,1%” - ông Vinh nói.

Tuy nhiên, tình hình những tháng đầu năm 2012 vẫn đang nổi lên các khó khăn, thách thức. Tăng trưởng kinh tế chỉ đạt 4%, thấp hơn so với cùng kỳ và quý 4-2011. Lãi suất tuy giảm nhưng vẫn còn ở mức cao, khả năng hấp thụ vốn tín dụng của doanh nghiệp còn hạn chế.

Tăng trưởng kinh tế đạt thấp đã làm giảm nguồn thu ngân sách nhà nước. Theo Bộ trưởng Bộ Tài chính Vương Đình Huệ, tổng thu ngân sách nhà nước quý 1 đạt 172.770 tỉ đồng, so với cùng kỳ 2 năm gần đây, số thu nêu trên đạt thấp cả về tiến độ dự toán và mức tăng trưởng, trong đó cả 2 lĩnh vực thu quan trọng là thu nội địa và thu từ hoạt động xuất nhập khẩu đều đạt thấp.

Một số mặt hàng như ôtô, xe máy, hàng điện tử... sức tiêu thụ rất chậm do sức mua giảm và Nhà nước áp dụng các giải pháp hạn chế sự gia tăng phương tiện. Riêng 2 tháng đầu năm, sản lượng ôtô các loại tiêu thụ giảm 44% so với cùng kỳ năm 2011.

“Bên cạnh đó, thị trường nhà đất trầm lắng kéo dài, việc

Một sự sàng lọc đắt giá (P6) : Khủng hoảng của NGƯỜI - Cơ hội cho TA

(VEF.VN) - Cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu đang phủ một bóng đen dày đặc lên mọi nền kinh tế, Việt Nam cũng không phải là ngoại lệ. Tuy nhiên, trong cái bóng đen ấy vẫn có những đốm sáng của một số doanh nghiệp ăn ra làm nên. Không những thế, có doanh nghiệp còn phất lên nhờ khủng hoảng. Đặc biệt là trong lĩnh vực dịch vụ.

Cuối tuần gọi điện cho TS Phan Quốc Việt, Chủ tịch Tâm Việt Group tính hò hẹn cà phê tán gẫu lấy thông tin. Đầu dây bên kia, anh cho biết đang ở Sài Gòn tham gia giảng dạy. Anh còn nói thêm: lịch lên lớp kín đặc đến cả cuối tháng, kể cả ngày nghỉ lễ. Tôi bảo, tưởng như khủng hoảng, có thời gian rong chơi, thả lỏng thế mà anh còn bận hơn! Cũng chính vì khủng hoảng, nên người dân mới có thời gian đi học, học trò nhiều nên mình đâm bận.

Cơn bão tài chính được khởi phát từ bên kia bán cầu như một làn sóng bạc đầu tràn qua mọi quốc gia và vùng lãnh thổ. Sức tàn phá của nó khiến nhiều doanh nghiệp có tuổi đời hàng trăm năm bỗng biến mất khỏi thương trường. Sóng gió của khủng hoảng khiến nhiều doanh nhân thất bại, đây cũng là lúc mà người ta ý thức được tầm quan trọng của tri thức, của học vấn. Để chuẩn bị tốt cho việc chinh phục thương trường, không có cách nào khác là phải tranh thủ học, không có thời điểm nào tốt hơn để học bằng lúc này.

Không chỉ ông Việt mà nhiều trường đào tào kỹ năng sống mới bận rộn mà nhiều tổ chức giáo dục khác cũng trở nên đắt hàng lúc này, các cơ chuyên tổ chức và cung cấp các chương trình đào tạo chuyên nghiệp cho doanh nhân, trong thời điểm kinh tế khó khăn lại đang thu hút được nhiều doanh nhân có nhu cầu nâng cao năng lực điều hành quản lý không chỉ trên địa bàn Hà Nội mà còn từ các tỉnh lân cận.

Ông Nguyễn Tất Thịnh, Hiệu trưởng Trường doanh nhân PTI cho biết, mấy năm qua, số lượng học viên của PTI có xu hướng tăng nhanh hơn. Cuộc khủng hoảng như là một thực tiễn sinh động để cung cấp chương trình đào tạo mang tính thực tiễn cao của đời sống thương trường. Hơn thế, khi lộ trình mở cửa theo những cam kết với WTO đang đến rất gần, cách thức làm ăn lọ mọ, đơn độc không còn thích hợp trong thời toàn cầu hoá, các doanh nhân mới nhận thức sâu sắc được rằng, học quan trọng như thế nào, nhờ đó mà chúng tôi ăn nên làm ra.

Cùng với dịch vụ đào tạo, một số loại hình dịch vụ khác cũng trở nên đắt hàng hơn thời khủng hoảng. Sân golf là một trong những loại hình như thế. Bà Hoàng Vân Hà, Phó Tổng GĐ sân golf Tam Đảo cho biết, thời kỳ này, các doanh nhân đến sân golf thường xuyên hơn và nhiều hơn, đặc biệt là ngày thường. Theo bà Hà, thời kỳ khủng hoảng, các doanh nhân ra sân golf, ngoài việc giải trí, đó cũng là nơi người chơi giao tiếp, tìm kiếm cơ hội làm ăn, rèn luyện tư duy về tổ chức quản lý doanh nghiệp. Thời điểm này, không ra sân golf thật là phí phạm- Ngọc Anh, một doanh nhân hoạt động trong lĩnh vực kinh doanh bất động sản nói.

Cùng với sân golf  Tam Đảo, Phoenix Golf Resortở Lương Sơn, Hoà Bình là doanh nghiệp có tốc độ tăng trưởng nhanh, bất chấp khủng hoảng. Doanh số tăng, lợi nhuận tăng.

Khi thị trường khó khăn, các cơ hội kinh doanh ít đi cũng là lúc mà người ta giành nhiều thời gian hơn cho việc đi chơi, nghỉ dưỡng. Cùng với lượng khách nội địa, các giòng khách từ nước ngoài vào ngày càng nhiều hơn, nhờ đó, doanh thu của những doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực du lịch dịch vụ này không ngừng tăng.

Theo số liệu của Tổng cục du lịch, bất chấp diễn biến bất lợi của thị trường, trong năm 2011 và những tháng đầu năm, lượng khách du lịch quốc tế đến VN vẫn không ngừng tăng. Quý I năm nay, khách lữ hành cả quốc tế lẫn nội địa ước tăng 15%. Đặc biệt một số địa danh mới như Cao nguyên đá Đồng văn thuộc tỉnh Hà Giang, con số tăng của khách đạt hơn 20%. Cũng nhờ lượng khách tăng nhanh nên các cơ sở dịch vụ du lịch doanh thu tăng nhanh.

Một doanh nhân lữ hành ở Khánh Hoà cho biết: Chưa bao giờ bận như lúc này. Đặc biệt là lượng khách từ Nga đến Nha Trang ngày một đông, thời gian lưu trú lâu hơn nên các đơn vị lữ hành bận túi bụi.

Một danh thắng khác cũng đứng trước cơ hội vàng là vịnh Hạ Long. Ông Đào Hồng Tuyển, chủ tịch tập đoàn Tuần Châu cho biết, sự có mặt của hàng ngàn du khách đã đặt phòng trước nên các cơ sở đón khách của Tuần Châu đã kín chỗ.

Cuối thánh 4, sẽ có Lễ hội Tuần du lịch Hạ Long. Với biểu tượng kỳ quan thiên nhiên thế giới mới, Hạ Long đang được công chúng biết đến nhiều hơn và là một điểm thu hút khách thời khủng hoảng. Một doanh nhân kinh doanh khách sạn ở đây cho biết, cơ sở của anh đang khẩn trương hoàn thiện việc nâng cấp nội thất để đón khách khi mùa du lịch đang đến gần. Doanh nhân này cũng cho biết, hiện tại lượng khách book phòng trước đã kín trên 50%. Đây là mức tăng trưởng đột biến.

Khổng Tử, một triết gia Trung Hoa cổ đại có câu: "Trong hoạ có phúc, trong phúc có hoạ". Khủng hoảng kinh tế tưởng chừng như phủ một bóng đen tối thui lên nền kinh tế toàn cầu, nhưng không hẳn như vậy. Trong hoàn cảnh khó khăn vẫn còn le lói đâu đó những khoảng sáng. Vấn đề còn lại là nhận ra nó và để cho nó toả sáng. Những doanh nhân biết tận dụng cơ hội thì khủng hoảng còn là lúc mà để người ta nhìn nhận lại mình, tự hoàn thiện học vấn, kỹ năng kinh doanh. Hơn thế là lúc để tận dụng những cơ hội hiếm hoi để phát triển.

Sản phẩm dịch vụ "vỉa hè" lên ngôi

Kinh tế khó khăn, giá cả tăng cao nhất là mặt hàng ăn uống khiến nhiều người dân, không chỉ là người lao động thu nhập thấp mà cả giới văn phòng lên chiến dịch thắt lưng buộc bụng bằng cách chuyển sang lựa chọn những dịch vụ rẻ tiền hơn. Đây cũng là lý do khiến những người buôn bán lề đường làm ăn hơn hẳn những năm trước.

Hủ tíu gõ "vào cầu"


2 giờ chiều, anh Nguyễn Trọng Liêm đẩy xe hủ tíu của mình từ trong khu Mả Lạng, phường Nguyễn Cư Trinh ra đường Nguyễn Trãi bắt đầu ngày mưu sinh. Có thể nói đây là "đại bản doanh" của những người bán hủ tíu gõ đất Quảng Ngãi. Gần như 100% người bán hủ tíu gõ ở khu vực này đều là người Quảng Ngãi. Anh Liêm vào thành phố bán hủ tíu đã gần tám năm và lúc này, như anh nói, là thời điểm làm ăn thuận lợi nhất.


Hàng ngày, anh Liêm đi bán từ lúc 2 giờ chiều và trở về khoảng 1 giờ sáng. Mỗi ngày anh bán hơn 10kg hủ tíu, 5kg mì. Trừ tất cả các khoản ăn uống, mua nguyên vật liệu, tính ra mỗi ngày anh lời từ 400.000 - 500.000 đồng. Không chỉ anh mà mấy anh em ở chung nhà năm vừa rồi đều đắt hàng. Anh bảo, nếu cứ bán được như năm qua thì chẳng mấy chốc anh sẽ dành dụm đủ tiền để về quê xây nhà.


Với xe hủ tíu gõ đậu trong một con hẻm trên đường Huỳnh Tấn Phát, quận 7, ông Nguyễn Văn Năm cho biết, trước đây, mỗi tối con trai ông gõ mỏi tay chỉ bán được 50 tô, nhiều hôm ế phải mang về ăn trừ cơm nhưng gần đây mỗi tối đã bán được 70 - 80 tô. Khách của ông chủ yếu là công nhân tan ca muộn, sinh viên học bài khuya.


5 giờ chiều, ngồi quan sát khoảng 20 phút xe hủ tíu trên vỉa hè đường Bà Huyện Thanh Quan đã thấy gần 20 người ghé lại ăn. Chị Xuân, chủ xe hủ tíu, cho biết, mở hàng từ hôm tết, mỗi ngày chị bán khoảng hơn trăm tô, mỗi tô từ 10.000 - 20.000 đồng. Chị và chồng chị đã có một xe hủ tíu ở Gò Vấp, xe hủ tíu này chị chỉ bán thay trong lúc bố mẹ về quê chưa vào thôi.

Những quán cà phê tiện, rẻ xuất hiện ngày càng nhiều ở quận 1, các cư dân văn phòng, nhân viên các trung tâm thương mại quanh khu vực này thường ra đây vào giờ nghỉ trưa

Vỉa hè sôi động


Với một cái giỏ trong đó có vài chai nước ngọt, vài chai càphê pha sẵn, một thùng đá, vài cái ghế nhựa, vài cái ly, chị Đinh Thị Nhạn đã có thể mưu sinh gần tòa nhà Sunwah trên đường Nguyễn Huệ. Chị bảo, hai năm trở lại đây, chị buôn bán khá ổn. Khách của chị đông hơn và nếu trước đây nhiều khi chỉ là mấy bác xe ôm, mấy anh lái taxi thì nay có nhiều người là dân văn phòng làm việc trong toà nhà này cũng uống. Nói chung với số tiền chị kiếm được từ quán càphê cóc này, giờ đây chị và đứa con gái đang còn đi học sống khá ổn.


Chỉ trong khoảng 200m con hẻm 224 đường Tân Hương, phường Tân Quý, quận Tân Phú chúng tôi đếm được 12 quán bán đồ ăn sáng với đủ các loại món ăn. Quán bình dân bán trong nhà, bán trên vỉa hè, xe lưu động với đủ thứ biển: kẻ chữ, in trên giấy A3 dán trước xe, viết bằng bút mực trên bìa cáctông. Chị Mai Thị Ngọc, bán bún riêu cho biết trước đây đoạn đường này chỉ có mấy quán bán đồ ăn sáng là quán của chị, phở Như Ý, quán bánh canh, quán bún vịt nhưng gần đây thì tăng thêm đột ngột, từ cháo lòng, xe bánh mì, bún bò, nước mía và đồ ăn nhanh. Đưa tay chỉ dãy hàng ăn trong con hẻm, chị Ngọc cười bảo: mặc dù nhiều nhưng bán các món khác nhau nên vẫn có khách. Nói chung từ năm ngoái tới giờ làm ăn cũng được. Các quán mới tại đây mở ra không cần vốn lớn nên nhiều người dân ở đây đã chọn để mưu sinh.


Cũng bán đồ ăn sáng, trước cửa công viên Lê Thị Riêng, quận 10 gần đây cũng có thêm nhiều xe hàng lưu động chủ yếu bán bánh mì và xôi. Chỉ một đoạn đường ngắn trước cổng công viên nhưng hiện nay đã có tất cả sáu xe lưu động bán xôi và bánh mì, chưa kể mấy xe bán sữa đậu nành. Chị Lê Mỹ Duyên, bán xôi cho biết chị mới bán ở đây từ sau tết đến giờ. Trước đây chị giúp việc nhà theo giờ, sáng đi qua đây thấy bán được nên chị quyết định sắm cái xe bánh mì ra đây tranh thủ bán buổi sáng. Khách nơi đây thường là những người không kịp ăn sáng hoặc người ít tiền ghé mua cái bánh mì, gói xôi bỏ vào giỏ để tranh thủ lúc rảnh rỗi lấy ra ăn.


Anh Trần Ngọc Hoàng, nhân viên kinh doanh của một công ty, chia sẻ, giờ cái gì cũng tăng giá ghê quá mà thu nhập thì vẫn vậy nên phải tính toán thôi. Anh và mấy đồng nghiệp trong nhóm hay hẹn nhau ở quán cà phê để bàn công việc. Trước hay hẹn ở mấy quán sân vườn, năm người gần hai trăm ngàn. Giờ cả nhóm quyết định chọn quán cà phê bình dân nằm trong công viên Tao Đàn làm nơi tụ họp vừa rẻ, chỉ hết mấy chục ngàn, lại vừa mát mẻ.


Đi dạo một vòng quanh các vỉa hè, các tòa nhà văn phòng lớn trong khu quận 1, quận 3 có thể thấy cà phê cóc xuất hiện ngày càng nhiều. Cùng với cà phê vỉa hè, nhiều quán ăn vỉa hè cũng ngày càng thu hút khách vì giá rẻ. Quán bún trên đường Huỳnh Thúc Kháng, quận 1 vào buổi sáng rất đông khách, với đủ mọi thành phần. Họ cũng cho biết không an tâm với vệ sinh an toàn thực phẩm ở đây nhưng được cái rẻ.

Kinh doanh giải khát: nóng lên theo mùa hè

(VEF.VN) - Vào hè, thời tiết nắng nóng kéo dài là thời điểm thị trường nước giải khát lại "nóng" lên trông thấy. Năm nay, thị trường nước giải khát nguồn gốc thiên nhiên, vì sức khỏe, tăng cường trí lực cũng như các loại nước giải khát "bình dân" vỉa hè càng trở lên sôi động hơn khi nhiệt độ ngày càng tăng cao.

Bác Quỳnh chủ đại lý nước ngọt  ở Kim Mã Thượng (Ba Đình, Hà Nội), cho biết sức mua nước ngọt đóng chai không có ga của người dân mấy ngày gần đây tăng gấp đôi so với tháng trước. Hiện mỗi ngày đại lý của bác cũng bán được trên dưới 100 thùng nước ngọt cho các quán nước, căng tin, quán café... đó là chưa kể đến lượng hàng bán lẻ cho khách.
Theo bác Quỳnh, thời tiết nắng nóng nên các loại nước ngọt đóng chai có tính giải nhiệt cao, tốt cho sức khỏe như: cam ép, trà xanh, các loại nước hoa quar, thảo mộc... là những mặt hàng được người dân chọn lựa và tiêu thụ mạnh nhất.
Tại nhiều quán nước, cửa hàng tạp hóa sức tiêu thụ các mặt hàng nước giải khát này cũng tăng gấp đôi, gấp ba lần so với tháng trước. Đối với các loại nước ngọt có ga lượng tiêu thụ tăng nhẹ từ 5-10%.

Trà đá vỉa hè đắt khách mùa nóng. (Bảo Hân)

Anh Dũng chủ cửa hàng tạp hóa trên đường Trần Cung (Cầu Giấy) chia sẻ: "Nắng nóng khiến cho nhu cầu giải nhiệt của người dân tăng. Khoảng một tuần trở lại đây lượng nước giải khát có tính giải nhiệt tại cửa hàng được nhiều người chọn lựa". Tính từ đầu tháng tư đến giờ, doanh số bán hàng của cửa hàng tăng gấp rưỡi so với ba tháng đầu năm, trong đó, các mặt hàng nước giải nhiệt mùa hè chiếm trên 90% doanh số, anh Dũng cho biết thêm.
Đại diện các siêu thị cho biết, tuy thị trường nước giải khát mùa hè đã "nóng" lên nhiều, lượng tiêu thụ tăng đáng kể nhưng giá cả vẫn tương đối ổn định và hầu như không có sự tăng hay giảm về giá. Tuy nhiên, đó là giá bán buôn siêu thị, còn giá bán lẻ của các cửa hàng tạp hóa hay quán nước thường chênh lệch so với giá bán buôn từ 3.000- 4.000 đồng/chai/lon tùy loại.
Cùng với sự sôi động của thị  trường nước ngọt giải nhiệt thì thị trường nước giải khát "bình dân" trà đá, mía  đá cũng đang hút được một lượng "fan" đông đảo.
Dạo quanh các cổng trường đại học, khu tập trung đông dân cư ở Hà Nội, các quán mía đá, trà đá thi nhau mọc lên như nấm với lượng khách hàng đông nghịt.
Bác Oanh bán trà đá ở cổng trường Đại học Thương mại, cho biết hàng trà đá của bác lúc nào cũng đông khách. Có người ngồi một lúc uống mấy cốc liền, có người ngày phải ngồi uống trà đá  tại đây mấy lần. Chị Thoa bán nước mía trước cổng Học viện Kỹ thuật quân sự kể rằng, trước kia mỗi ngày chỉ bán được khoảng vài chục cốc nước mía, bây giờ ngày bán được vài trăm cốc là chuyện bình thường. Những giờ cao điểm buổi trưa hay cuối buổi chiều chị làm không kịp khách gọi.
Theo chị Thoa, ngoài trà đá, mía  đá là những mặt hàng giải nhiệt bình dân hút khách thì những mặt hàng giải nhiệt khác như trà  chanh, nước dừa, các loại chè đậu đen, đậu xanh, thập cẩm... cũng khá phổ biến vì tiện lợi và giá rẻ.

Hàng chống nóng bình dân hút khách

(VEF.VN) - Tại thị trường hàng điện lạnh Hà Nội vào những ngày trung tuần tháng tư cho thấy hàng điện lạnh bình dân hiện đang là lựa chọn số một của người tiêu dùng trong mua nóng năm nay.

Anh Mạnh Hùng chủ cửa hàng đồ điện ở Cầu Giấy cho biết, mặc dù mới bước vào mùa hè nhưng số lượng khách hàng đến mua đồ chống nóng đã tăng hơn nhiều so với tháng trước. Năm nay, hàng chống nóng được người dân chọn lựa chủ yếu là các mặt hàng bình dân như: quạt trần, quạt treo tường, quạt cây, quạt hộp... có giá từ 200.000 -700.000 đồng/sản phẩm.

Riêng đối với mặt hàng quạt hơi nước có giá cao hơn các mặt hàng quạt khác khoảng vài trăm nghìn đồng nhưng vẫn được người dân lựa chọn vì tiện ích của mặt hàng này khá phù hợp với thời tiết nắng nóng như hiện nay.

Các mặt hàng khác như máy ép trái cây, máy xay sinh tố, đồ du lịch biển,... có giá từ 200.000 - 500.000 đồng tùy từng sản phẩm cũng được người dân chọn lựa nhiều hơn.

Đối với các mặt hàng như điều hòa, tủ lạnh... có giá từ 5 triệu đồng/sản phẩm trở xuống cũng được đông đảo người dân chọn lựa. Theo một nhân viên bán hàng tại quần tủ lạnh ở một siêu thị điện máy trên đường Xuân Thủy, bắt đầu từ tháng tư lượng khách hàng đến mua nhiều hơn, tuy nhiên các mặt hàng được người tiêu dùng lựa chọn chủ yếu là mặt hàng có giá trung bình, hàng cao cấp từ trên 10 triệu đồng/sản phẩm vẫn khó bán.

Theo anh Hùng, các mặt hàng chống nóng bình dân năm nay được khách hàng chọn nhiều hơn vì hàng có giá bình dân, phù hợp với túi tiền của người tiêu dùng.

Tại các siêu thị, cửa hàng điện máy ở Hà Nội như .đường Xuân Thủy, Trần Cung, Hai Bà Trưng,.. hầu hết các mặt hàng chống nóng đều tăng từ 10-20% so với cùng kỳ năm trước.

Chia sẻ với chúng tôi, bác Nguyễn Tiến Toản ở ngõ 129 Nguyễn Khang (Cầu Giấy) cho biết, năm nay gia đình cũng chọn mua thêm hai chiếc quạt máy của Việt Nam sản xuất. Theo bác Toản, hàng Việt Nam sản xuất có giá mềm hơn các mặt hàng nhập khẩu mà tiện ích cũng không thua kém gì.

Đồng tình với Bác Toản, chị Hoài nhà ở ngõ 20 Hồ Tùng Mậu đang chọn quạt máy chia sẻ: "mình đang chọn mua một chiếc quạt hơi nước cho mùa hè năm nay". Sở dĩ chọn mua quạt hơi nước thay cho chiếc điều hòa vừa mua năm ngoái vì dùng quạt hơi nước tiết kiệm điện hơn so với điều hòa, đặc biệt, khi dùng mình có thể di chuyển vị trí đến nhiều nơi khác nhau chứ không cố định một chỗ như điều hòa. Dùng loại quạt này khi cần thiết có thể chuyển từ phòng ngủ ra phòng khách nếu có nhu cầu một cách dễ dàng, chị Hoài chia sẻ thêm.

Cùng với đó, các cửa hàng kinh doanh đồ chống nóng khác như: nệm nước, gối nước, bộ đồ bơi, chiếu tre, áo chống nắng... cũng đang hút khách.

Chị Lan chủ cửa hàng bán đồ chống nóng (phố Trần Cung), cho biết người dân năm nay lựa chọn nhiều các mặt hàng như chiếu tre, nệm nước. Mới bước vào đầu mùa hè mà lượng khách tăng rõ rệt. Tuy doanh số bán hàng năm nay được dự báo sẽ không tăng hơn so với năm trước nhưng  vào thời điểm này người dân đã bắt đầu rục rịch chuẩn bị mua đồ chống nóng nhiều hơn so với tháng trước, chị Lan cho biết thêm.

Chị Ngân kinh doanh quần áo chống nóng ở chợ Nghĩa Tân cũng chia sẻ: "áo chống nắng là mặt hàng bán chạy nhất, mới đầu mùa nhưng người dân đến mua hàng tăng hơn. Ngày bình thường tôi phải bán được hơn 200 chiếc áo chống nắng đó là chưa kể các bộ đồ bơi. Vào những ngày cuối tuần hàng còn bán chạy hơn nhiều do người dân được nghỉ làm nên có điều kiện đi mua sắm".

Theo giới kinh doanh đồ điện lạnh tại Hà Nôi, mùa hè năm nay người dân sẽ chọn nhiều các mặt hàng do Việt Nam sản xuất hoặc liên doanh với nước ngoài bởi giá cả bình dân, tiện ích cũng được cải thiện hơn trước. Tuy nhiên, lý do chính khiến mặt hàng chống nóng bình dân năm nay hút khách hàng đến vậy là vì người dân thắt chặt chi tiêu do bão giá, mọi chi phí cho cuộc sống đều được cắt giảm một cách tối đa có thể.

Xăng tăng giá, thị trường xe đạp lên 'cơn sốt'

Không cần khuyến mại khủng, giảm giá sốc, một số loại xe đạp được lòng các “thượng đế” vẫn cháy hàng trong những ngày gần đây.

Mặc dù tới 20h tối 20/4, giá xăng mới chính thức tăng lên 23.800 đồng/lít, nhưng từ trước đó, nhiều người đã rỉ tai nhau chuyện nhiều khả năng xăng sắp tăng giá. Do vậy, ngay từ đầu tuần này, không ít bậc phụ huynh đã rục rịch đi chọn mua xe đạp cho con để tiết kiệm tối đa chi phí thời bão giá.


Chị Minh (Sài Đồng, Long Biên - Hà Nội) cho biết: "Trường của con tôi cũng không cách nhà xa lắm, nhưng lại ngược đường với cơ quan tôi.


Vì vậy, tôi quyết định mua cho cháu 1 chiếc xe đạp để tiện việc đi lại. Đi xe đạp vừa an toàn, chủ động, vừa tiết kiệm chi phí nhất là khi xăng cứ tăng giá ầm ầm, tiền gửi xe cũng cao ngất ngưởng như hiện nay".


Còn theo tiết lộ của một nhân viên kinh doanh thuộc Siêu thị xe đạp Thống Nhất (Thái Hà, Đống Đa, HN), những ngày gần đây họ bán được nhiều sản phẩm hơn trước.


Lý giải về chuyện "sốt hàng", nhân viên này cho biết: "Thứ nhất vì sắp vào mùa vụ, học sinh - sinh viên đi lại nhiều, nhu cầu mua xe của họ tăng cao. Thứ hai, dù hiếm, nhưng việc xăng tăng giá cũng khiến không ít người quyết định mua xe đạp để đi lại.


Chỉ tính riêng tại Hà Nội, ngày ế ẩm nhất chúng tôi cũng bán được từ 20 - 30 chiếc trở lên. Còn những ngày sốt hàng, siêu thị bán được tới hơn 200 chiếc. Khách chủ yếu mua xe đạp thời trang và xe đạp thể thao (loại có giá từ 1,5 triệu đồng - 2 triệu đồng)".

Nhiều người đổ xô đi mua xe đạp

Nhân viên này còn khẳng định, hiện tại bên họ chưa hề tung ra các đợt khuyến mại mới, nhưng thỉnh thoảng những xe "hot" nhất vẫn bị "cháy hàng".


Trong khi đó, nhân viên của đại lý xe đạp Thanh Tùng - Khánh Hiệp (Bà Triệu, Hoàn Kiếm, HN) cho hay, so với cùng kì năm ngoái, thời điểm này họ bán được nhiều xe hơn hẳn. Nhân viên này tiết lộ: "Có những ngày chúng tôi bán được tới vài chục chiếc, chủ yếu là xe thông dụng. Loại xe này có giá từ 2,5 - 2,8 triệu đồng".


Đến thời xe đạp lên ngôi?

Xe đạp đang là phương tiện đi lại được lòng nhiều người

Qua tìm hiểu, được biết không chỉ người Việt Nam mà ngay cả người ngoại quốc cũng đổ xô đi mua xe đạp. Cô bạn Anna (18 tuổi), người Đức đang chọn xe tại một đại lý ở Bà Triệu (Hà Nội) nói: "Tôi thích xe đạp. Tại Việt Nam, đi xe đạp dễ di chuyển hơn, được ưu tiên hơn.


Khi đi xe đạp, tôi cũng không phải lo mất hàng giờ đồng hồ đứng dưới trời nắng chang chang chờ tới lượt xe mình được đổ xăng nữa. Quan trọng nhất là, bạn bè tôi cũng thế, cũng đi xe đạp như tôi và tôi muốn giống như họ".


Không chỉ các siêu thị xe đạp "hút" khách, mà ngay cả những đại lý chuyên mua bán xe đạp cũ cũng "ăn nên làm ra" trong những ngày này.


Ông Đ, một cán bộ thuộc Viện dinh dưỡng quốc gia cho hay: "Tôi vừa chọn được một chiếc xe đạp cũ khá ưng ý mà giá chỉ bằng một nửa so với giá xe mới. Có chiếc xe đạp này, tiết kiệm được bao nhiêu chi phí từ tiền xăng cộ, tiền bảo dưỡng, sửa chữa tới phí gửi xe".


Cùng với việc người dân đổ xô đi mua xe đạp trong những ngày gần đây, dịch vụ sửa chữa xe đạp cũng nở rộ hơn bao giờ hết.


Ông Tú (Sài Đồng, Long Biên, HN) nói: "Hôm qua tôi lôi cái biển "sửa chữa xe đạp" của mình ra treo lại. Lâu lắm rồi mới thấy người ta đi xe đạp nhiều đến vậy. Việc sửa chữa xe đạp từng là "cần câu cơm" của vợ chồng tôi từ 5 - 10 năm trước đây, nhưng giờ chỉ là nghề phụ, đi kèm với việc bán trà đá mà thôi".


Bên cạnh việc chuyển sang đi xe đạp, một số bà nội trợ còn rủ nhau ra các chợ đầu mối mua thực phẩm giá rẻ dự trữ cho cả tuần nhằm tiết kiệm chi phí thời bão giá.

Xe đạp 200 triệu/chiếc: Có tiền chưa chắc đã mua được

Một chiếc xe đạp giá bằng cả một chiếc ôtô, chuyện nghe tưởng đùa nhưng nếu đi ngoài đường chỉ cần tinh ý một chút là có thể bắt gặp.

Tuy nhiên, muốn mua những chiếc xe siêu đắt từ 200 triệu trở lên cũng không hề đơn giản vì số lượng của chúng có hạn chứ không phải cứ có tiền là mua được.

"Chỉ có những chiếc xe phổ thông mới được làm đại trà, còn những chiếc xe siêu đắt thì các hãng chỉ sản xuất với số lượng hạn chế để đảm bảo đó là hàng độc và cũng là thương hiệu của họ nữa. Cũng giống như Rolls-Royce vậy, họ có sản xuất nhiều đâu mà vẫn rất nổi tiếng", anh Trần Quốc Tuấn, chủ cửa hàng xe đạp thể thao trên phố Yên Phụ (Hà Nội) chia sẻ.

Theo anh Tuấn, những người chơi xe đạp có giá đến cả trăm triệu đồng không hiếm nhưng đó thường là các đại gia còn dân chơi xe bình thường thì chỉ đặt mua những chiếc có giá khoảng... vài chục triệu.

"Xe đạp cũng là một niềm đam mê, một thú chơi khá tốn kém vì hiện giờ những chiếc xe đạp tốt, "bèo" nhất cũng phải từ 9, 10 triệu trở lên, rồi còn sắm đồ, phụ kiện cho nó nữa. Mà ai chơi xe một thời gian lại chả muốn nâng cấp lên, nhiều người còn có đến vài chiếc".

Những chiếc xe đạp đắt tiền được người Việt lựa chọn chủ yếu của các hãng xe có tiếng trên thế giới như Treck, Canondale, Hummer, Colnago... Tất cả đều được nhập khẩu 100% từ khung vành cho tới từng con ốc. Nếu khách hàng muốn mua những chiếc có giá khoảng vài chục triệu thì có thể xem hàng trực tiếp còn cao cấp hơn nữa thì phải đặt hàng qua trang web của những hãng xe sau đó họ sẽ gửi về.

Mua phụ tùng cho xe đạp cũng chóng mặt

Trên thị trường hiện nay hàng nhái có giá rẻ hơn rất nhiều nhưng anh Tuấn cũng đảm bảo "nếu đi thử hàng xịn về sẽ muốn vứt quách cái xe hàng nhái của mình đi ngay" bởi mỗi chiếc xe không phải chỉ đơn giản ở mặt thẩm mỹ bên ngoài mà nó còn là sự kết hợp tinh tế của từng chi tiết, từng bộ phận mà phải sử dụng thì mới có thể cảm nhận được.

Phụ tùng đi kèm theo xe chẳng hề rẻ vì tất cả đều được nhập ngoại hết. Nếu không phải dân chơi xe chắc chẳng ai nghĩ những chiếc xe đạp này lại có thể được gắn hệ thống định vị vệ tinh toàn cầu GPS hay có cả màn hình cảm ứng ở phía trước như một chiếc máy tính mini với rất nhiều chức năng khác nhau. Nhiều khi chỉ riêng những phụ tùng đi kèm này cũng có giá tương đương với cả một chiếc xe. "Biết làm sao được, đó là niềm đam mê mà, đam mê nào mà chả phải tốn kém" - anh Tuấn chia sẻ.

Từng là vận động viên, rồi là huấn luyện viên đội tuyển xe đạp của Hà Nội và Quốc gia nên anh Tuấn cho rằng việc bảo dưỡng xe đạp định kỳ là rất quan trọng, có khi phải bảo dưỡng thường xuyên hơn xe máy.

Những chiếc xe đạp này được thiết kế để đi với tốc độ khá cao do đó luôn phải đảm bảo các bộ phận kết hợp với nhau một cách hoàn hảo nhất nếu không khi xảy ra sự cố sẽ rất nguy hiểm. Vì vậy chẳng có cách nào khác hơn là phải thường xuyên bảo dưỡng, thường là 3 tháng một lần. "Với lại bỏ một đống tiền ra mua chiếc xe đắt như vậy chả ai lại muốn nó nhanh xuống cấp cả".

Những chiếc xe đạp có giá trị bằng một chiếc xe máy, thậm chí bằng giá một chiếc ôtô, đã bắt đầu được người dân đô thị ưa chuộng. Có người chơi vì sở thích, có người đạp xe để cải thiện sức khoẻ, lại có cả người đạp xe để chữa bệnh.

Xe đạp cao cấp nhập khẩu với các thương hiệu lớn như Bull, Foscus (Đức), Scott, Trek (Mỹ), Giant (Đài Loan)... Giá 10 - 65 triệu đồng/chiếc đối với dòng xe dành cho dân công sở đạp vận động thể dục, thay vì "bị động" trên xe gắn máy, xe dáng thể thao. Dòng xe này, chủ yếu được mua và bán theo hai cách, một là mua nguyên chiếc từ các hãng nước ngoài, hai là nhờ chuyên gia tư vấn lắp ráp theo từng phụ kiện.
Những người mới tập chơi xe đạp nên chọn cách mua nguyên chiếc bởi các hãng có uy tín đều đã tính toán rất kỹ cho từng chi tiết, của xe, đáp ứng được nhu cầu vận động chuẩn. Còn dân thể thao có am hiểu hoặc vận động viên chuyên thì mới chọn cách mua xe lắp ráp theo chỉ định. Xe đạp cao cấp thường trọng lượng không được quá 13kg - xe càng đắt tiền, trọng lượng càng nhẹ.
Ông Bùi Đức Hùng, chủ một cửa hàng xe đạp ở quận 10 chỉ tay vào một chiếc và cho biết, "khung sườn của nó làm bằng carbon, nhẹ chỉ 770g, toàn xe cũng chỉ nặng có 7kg, giá 200 triệu đồng và đã có một giám đốc khách sạn đặt mua".

Dù chiếc xe này nhập khẩu từ Mỹ giá 26 triệu đồng nhưng phải chọn thích hợp với tầm vóc cơ thể mới đạt hiệu quả tốt cho vận động.

Ông T. làm ở toà án nhân dân quận 1 chia sẻ, nếu không nhờ có chiếc xe đạp cao cấp do đứa cháu gửi về cách đây mười năm và phải tập luyện theo chỉ định thì "có lẽ khó lòng vượt qua căn bệnh tiểu đường týp 3 và sống đến ngày hôm nay".
Ông L. tổng giám đốc một công ty ở Bình Thạnh được bác sĩ chẩn đoán: gai cột sống, khuyên nên mua xe đạp tập thể dục. Ông mua xe đạp thể thao khoảng 5 triệu đồng về tập, nhưng bệnh không bớt mà ngày càng trầm trọng. Theo tư vấn của bác sĩ, ông L. đã chọn một xe đạp cao cấp và có hiệu quả bởi nó được lựa chọn theo thể hình và vóc dáng của người sử dụng.
Trên là hai mẩu chuyện mà ông Đức Hùng kể, bởi nó giống như đôi giày, áo quần. Chẳng hạn, cao từ 1,5 - 1,65m thì chỉ nên chọn những chiếc có ký hiệu quy định cỡ từ 15 - 16 (tương ứng ký hiệu S trong quần áo); còn cao 1,7m - 1,85m thì chọn cỡ 18 - 21 (tương ứng M, L và XL)... Dù người mua là đối tượng nào thì đều phải chọn đúng, nếu không sẽ tạo nên những động tác đạp xe sai tư thế, gây đau lưng, mỏi tay hoặc đạp thiếu lực.
Theo bà Kim Hồng, quản lý cửa hàng xe đạp Kim Hồng ở quận 7 thì việc chăm sóc và bảo dưỡng xe đạp cũng khó khăn hơn nhiều. Ví dụ như thay vỏ - ruột xe thì phải là hàng chuyên dụng, nhập khẩu trực tiếp, và ít có trên thị trường... Niềng nhôm cao cấp nếu dùng các công cụ nạy vỏ không đúng cách có thể làm cong vênh buộc phải thay với giá vài triệu đồng/cặp. Những loại xe đạp cao cấp sử dụng thắng đĩa thì phải có quy trình kiểm tra, châm dầu định kỳ. Đặc biệt các cửa hàng kinh doanh còn phải kiêm dịch vụ chăm sóc và bảo dưỡng định kỳ cho xe như: rút căm, kiểm tra, vô dầu mỡ, hệ thống đĩa, sên, đề...

Cổ tức “khủng”

Trong khi nhiều doanh nghiệp (DN) thua lỗ kéo dài thì vẫn có một số DN khác sống khỏe và chi trả cổ tức khá cao...
Công ty CP cơ khí và khoáng sản Hà Giang (HGM) tạm ứng cổ tức bằng tiền đợt 1 năm 2011 với tỷ lệ 50% và chuẩn bị thanh toán cổ tức đợt 2.2011 thêm 30% nữa. Mức chia cổ tức tổng cộng đến 80% này có thể được xem là dẫn đầu trong số các DN đang niêm yết trên 2 sàn chứng khoán. Kém hơn một chút nhưng cũng ở mức “khủng” là Công ty CP CNG Việt Nam (CNG) với mức chia cổ tức năm 2011 là 70%, trong đó 60% được trả bằng tiền mặt và 10% trả bằng cổ phiếu. Tương tự, Công ty CP sản xuất kinh doanh XNK Bình Thạnh (GIL) chia cổ tức bằng tiền mặt với tỷ lệ 60%; Công ty CP công viên nước Đầm Sen (DSN) chia 52%... Một số DN khác trả cổ tức ở mức 30 - 40%/năm. Đó là những tín hiệu tích cực trong tình hình kinh tế năm qua khá nhiều khó khăn. Nhìn chung, những DN trả cổ tức ở hàng “top” kể trên đều có kết quả kinh doanh khá, tỷ suất lợi nhuận sau thuế/vốn chủ sở hữu (ROE) cao và thu nhập trên mỗi cổ phiếu (EPS) đạt trên 8.000 đồng trở lên. Thông tin cổ tức cao đã được các cổ đông đón nhận khá phấn khởi. Nhờ đó, giá cổ phiếu của các công ty này ổn định cả trong những thời điểm thị trường suy giảm. Chưa kể một số DN còn mạnh dạn tạm ứng cổ tức năm 2012 sau khi kết thúc quý 1 vừa qua.

Công ty công viên nước Đầm Sen là một trong những DN trả cổ tức năm 2011 khá cao - Ảnh: D.Đ.Minh

ABT, công ty luôn dự liệu được tình hình hoạt động của mình nên đảm bảo mức cổ tức chia cho cổ đông ổn định từ 50 - 60%/năm và đã thực hiện trong nhiều năm qua. Năm nay, ABT cũng hứa với cổ đông sẽ chia cổ tức khoảng 60%/năm dù kinh tế nói chung cũng như ngành thủy sản nói riêng đang gặp nhiều khó khăn.
Cổ tức cao đang là một tiêu chí quan trọng để các nhà đầu tư (NĐT) xem xét, nhất là khi lãi tiền gửi ngân hàng đã giảm về 12%/năm. Chẳng hạn với cổ phiếu DSN, nếu mua giá khoảng 29.000 đồng/cổ phiếu hiện nay, tỷ suất cổ tức được chia tương đương 18%/năm. Tất nhiên các NĐT sẽ phải cân nhắc kỹ những rủi ro như giá bị giảm, thanh khoản kém...
Ông Nguyễn Hoàng Long - TGĐ Công ty chứng khoán Âu Việt - nhận xét việc một số DN trả cổ tức năm 2011 bằng tiền mặt với tỷ lệ cao là điều đáng mừng cho cổ đông nói riêng và thị trường nói chung. Tuy nhiên, nhà đầu tư cũng phải bình tĩnh để xem xét bởi chưa vội lạc quan quá mức ở thời điểm hiện nay. Theo ông, phần lớn các DN tại Đại hội cổ đông năm 2012 vừa qua vẫn nhận định còn gặp nhiều khó khăn về vốn, khó khăn về thị trường tiêu thụ. Vì vậy NĐT cần phải xem xét DN có doanh thu và lợi nhuận ổn định hay không. Bởi cái gì tăng đột biến, kể cả cổ tức thì cũng phải xem lại từ gốc. Không loại trừ có những DN cố chiều lòng một số cổ đông đã chia cổ tức cao dù đang thiếu vốn hoạt động...
Số lượng DN trả cổ tức bằng tiền mặt với tỷ lệ cao nói trên không nhiều trong số hơn 720 DN đang niêm yết trên TTCK. Tuy nhiên, đó là những điểm sáng đáng ghi nhận. Một chuyên gia tài chính tại TP.HCM nhận định việc chia cổ tức cao có ý nghĩa quan trọng trong thời điểm này, bởi sẽ làm tăng niềm tin của NĐT vào thị trường, thu hút thêm nguồn vốn mới từ ngân hàng đổ vào thị trường.

10 doanh nghiệp 'rủng rỉnh' tiền mặt nhất

MSN, DPM, PVS, HAG, FPT, VNM, PVT, PET, PPC, VCG có số dư tiền mặt cuối quý III trên 1.000 tỷ đồng.

10 doanh nghiệp có số dư tiền mặt và tương đương tiền nhiều nhất trong quý III.

'Tiền mặt là vua' trong thời điểm các kênh đầu tư đều hẹp cửa kiếm lãi, kèm theo rủi ro mất giá cao. Bên cạnh là một tài sản an toàn trong lúc khủng hoảng nợ hiện nay, tiền mặt còn là cơ hội cho doanh nghiệp chớp thời cơ kinh doanh những mảng tạo lợi nhuận cao so với những doanh nghiệp có lượng tài sản lớn nhưng nằm ở dạng khác.

Thống kê theo Báo cáo tài chính kết thúc quý III/2011 của hơn 600 doanh nghiệp, chỉ có 10 doanh nghiệp có dư tiền cuối quý III/2011 trên 1.000 tỷ đồng là MSN, DPM, PVS, HAG, FPT, VNM, PVT, PET, PPC, VCG. Doanh nghiệp có số dư tiền mặt nhiều nhất là MSN. Số dư tiền của MSN cuối 2 quý gần đây đều đạt trên 7.200 tỷ đồng. Có thể nói, số dư này khá cao đối với một doanh nghiệp có vốn chủ sở hữu hơn 5.000 tỷ đồng như Masan.

Số dư tiền của DPM cũng không nhiều đột biến. Từ đầu năm 2010 đến nay, cuối quý nào DPM cũng có khoản dư tiền và tương đương tiền trên 1.500 tỷ đồng. Cuối quý III/2011, DPM có số dư 4.554 tỷ đồng.

Trong ‘top 10’ doanh nghiệp dư tiền nhiều nhất, khoản dư gần 2.000 tỷ đồng của VNM đáng chú ý nhất. Cuối các quý từ đầu năm 2010 đến nay công ty chưa từng có khoản dư tiền lớn như cuối quý III/2011. Khoản dư tiền này là khá cao trong bối cảnh công ty đã hoàn thành nghĩa vụ chi hơn 740 tỷ đồng trả cổ tức bằng tiền từ cuối quý III/2011.

Bên cạnh những doanh nghiệp có dư tiền mặt lớn trên, nhiều doanh nghiệp có số dư tiền trên 500 tỷ đồng là PGD, PHR, TRC, PVD, GMD, DPR, HPG, PVX, VIC.

 

Một sự sàng lọc đắt giá (P5) : Ẩn số 'bức tử' doanh nghiệp

Không đợi đến năm 2012, nhiều doanh nghiệp (DN) đã “ngấm đòn” từ cuối năm ngoái, chủ yếu tập trung ở các ngành: xây dựng, da giày, thép, dệt may, gỗ.

Khó từ trong trứng khó ra

"Năm 2011, tôi... tan tành", - ông Nguyễn Hữu Phước, Giám đốc Công ty TNHH MTV SX - TM Nguyên Nguyên Phước, một trong số ít DN da giày sản xuất phục vụ cho thị trường nội địa, đã chua xót thừa nhận.

Tiếp chúng tôi tại xưởng giày ở Dĩ An, Bình Dương, ông Phước kể, DN ông mới vừa lên "hệ chính quy" được 3 năm nay nên mọi thứ vẫn còn khó khăn. Trước đó, ông chỉ làm dạng quy mô gia đình (tại Q.4, TP.HCM), nhưng vì đam mê ngành này nên quyết theo đuổi tới cùng.

Vì phục vụ cho nội địa nên DN ông đành chấp nhận làm đơn hàng theo thời vụ. Chính điều này khiến DN không thể chủ động về mặt nguyên phụ liệu lẫn chi phí nhân công cũng như đối đầu với sự cạnh tranh khốc liệt của hàng Trung Quốc.

Để tránh tình trạng có đơn hàng nhưng vật tư chưa về tới, ông Phước phải nhập về trước nên việc quản lý vật tư tồn kho đành phó mặc cho may rủi. Đó là chưa kể phải "nuôi quân" hằng tháng, phòng đơn hàng có đột ngột.

Theo thống kê của Hiệp hội Da Giày Việt Nam (Lefaso), tính từ năm 2008, ngành da giày có khoảng 825 DN nhỏ và vừa và trên 1.000 hộ cá thể tham gia hoạt động sản xuất. Phần lớn các hộ gia đình sản xuất và phát triển chủ yếu tại thị trường nội đia.

Song, điều đáng nói là gần như họ không chủ động được ngay trên sân nhà do quy mô nhỏ, mẫu mã, giá cả lại không theo kịp hàng Trung Quốc. Để có thể trụ lại ngành, một vài hộ cá thể đã mở rộng, từng bước đưa cơ sở đi lên mô hình DN.

Hơn 4 năm phát triển, đến nay trên thị trường giày dép nội địa ngoài Nguyên Nguyên Phước còn có Viễn Thịnh là quy mô tương đối, số còn lại đều quay về vạch xuất phát sản xuất theo hộ gia đình. "Để đi từ quy mô nhỏ lẻ lên DN bài bản, chúng tôi gần như phải tự thân vận động từ nguồn nhân lực đến vốn, kỹ thuật...", ông Phước nói.

Năm 2011 đến thời điểm này, do những khó khăn từ thị trường trong nước, DN bị động đầu ra nên dẫn đến ngưỡng cạn vốn. Không có tài sản nào ngoài máy móc để thế chấp nên ông đành đi vay bên ngoài với lãi suất 35%/năm, nhằm duy trì sản xuất.

Trên thực tế, những DN da giày đang phát triển ở thị trường nội địa đều là những DN có tâm huyết nhưng cái khó của họ là vấn đề tiếp cận nguồn vốn ngân hàng. "Vốn thì ai không cần nhưng đã biết dù có trông chờ thì cũng không được giải quyết nên đành âm thầm tìm cách khác", ông Phước trần tình.

Khi chúng tôi đặt câu hỏi vì sao DN như Nguyên Nguyên Phước không tìm kiếm những cơ hội gia công lại cho những "ông lớn"? Ông Phước thẳng thắn cho biết, DN nhỏ không kỳ vọng vào điều này, bởi đơn hàng không đều, vì thế, DN cũng không dám mạnh dạn đầu tư.

Do đó, hướng khả thi nhất là DN cố gắng tạo nhãn hàng riêng cho mình, phát triển mạng lưới bán lẻ để đi vào thị trường vẫn hơn. Qua trao đổi chúng tôi được biết, hiện nay, DN của ông Phước đã làm thủ tục xin đăng ký nhãn giày, dép (dành cho nữ) riêng với tên gọi Zanoti.

Nói như đại diện Công ty TNHH Nguyên Nguyên Phước, nhân sự trong ngành giày hiện nay cũng là câu chuyện khiến DN phải đau đầu.

Nhiều công nhân đã từng làm rất tốt ở các DN lớn khi chuyển qua làm DN nhỏ lại không thích ứng được, một phần cũng do DN lớn làm theo chuyền và đơn hàng trên mỗi sản phẩm lớn nên quen tay, trong khi ở DN nhỏ đơn hàng ít lại không đều, làm một thời gian, khi tay nghề cứng, họ lại chuyển sang DN khác nên người mới vào sẽ phải đi lại từ đầu.

Đó là lý do khiến chất lượng của thành phẩm không đều. Hơn nữa, bộ phận thiết kế mẫu trong DN nhỏ vẫn chưa đủ trình độ để cho ra nhiều mẫu, thậm chí làm mãi một mẫu mới nhưng cuối cùng chẳng đi đến đâu. Để giải quyết khâu mẫu mã, đã có lúc ông Phước phải mời hai hướng dẫn từ Trung Quốc sang nhưng mẫu mã làm ra lại không sản xuất được.

"Làm ngành này đôi khi có tiền không vẫn chưa đủ, quan trọng là tạo được ê-kíp", ông Phước nhìn nhận. Nhìn lại thị trường giày dép nội địa, ông chỉ lắc đầu vì DN gặp quá nhiều rủi ro từ vòng xoáy: vốn - vật tư - thành phẩm; làm cầm chừng thì sống lay lắt còn làm đúng, làm đủ cũng không tránh được cái chết vì cái gì cũng nằm trong thế bị động.

Túi xốp cũng thành gánh nặng

Câu chuyện của Công ty TNHH Nguyên Nguyên Phước chỉ là một lát cắt về tình hình các DN nhỏ và vừa hiện nay. Điểm chung của đa phần DN này không chỉ nằm ở vấn đề giải quyết nguồn vốn, mà còn xuất phát từ trong nội tại của chính DN trong việc mở rộng đầu ra lẫn cách quản trị.

Liên quan đến vấn đề này, ông Đỗ Long, Tổng giám đốc Công ty TNHH Sản xuất hàng tiêu dùng Bình Tân (Bita's), cho rằng, bây giờ lãi suất ngân hàng đôi khi không khiến DN bận tâm nữa, vì đối với DN nhỏ và vừa dù ngân hàng có cho vay lãi suất 10% họ cũng không dám vay.

Cụ thể như chính Bita's, trước đây, những tháng sau Tết, lượng tiêu thụ giày dép khá mạnh nhưng nay, DN này phải thu hẹp 31%. Do đó, nên chăng Nhà nước tạo ra gói kích cầu để cứu DN, trước mắt là giải quyết vấn đề nguyên phụ liệu, lương công nhân...

Không sáng sủa hơn ngành da giày, ngành nhựa hiện nay cũng lâm vào thế điêu đứng. Mang bức xúc từ câu chuyện trong ngành, bà Huỳnh Thị Mỹ, Chánh văn phòng Hiệp hội Nhựa Việt Nam, bày tỏ: "Luật Môi trường chỉ quy định đánh thuế vào túi xốp, nhưng khi nghị định ban hành lại "hướng dẫn" đánh vào túi nhựa dính đến PE. Giờ đây, tất cả các DN trong ngành thủy sản, da giày, dệt may, nhựa... đều bị "dính" đến loại thuế này, trong bối cảnh hiện nay, DN đã khó càng khó!".

Bà Mỹ cũng cho hay, từ đầu năm đến nay, doanh thu của DN trong ngành đã giảm 35% so với năm ngoái, lượng công nhân cũng đã giảm 20%, nhiều nhà máy đang đóng cửa. Không chỉ hạn chế về vốn, DN đang bị tác động từ chính sách vĩ mô.

Theo đó, với hình thức thu thuế "thà bắt lầm còn hơn bỏ sót" nhiều khả năng sẽ dẫn đến chuyện phá sản của nhiều DN trong ngành nhựa. Vì sao?

Hầu hết công nợ khi bán sản phẩm đều dao động trong khoảng thời gian từ 40-60 ngày nhưng thuế môi trường lại nộp ngay, DN sẽ luôn trong tình trạng kẹt vốn. "Bộ Tài nguyên - Môi trường cần sớm ban hành tiêu chuẩn về túi thân thiện môi trường để DN bớt bị ảnh hưởng", bà Mỹ kiến nghị.

Ẩn số từ yếu tố vĩ mô

Trong tình hình hiện nay, không chỉ DN quy mô nhỏ mới "dính đòn", DN lớn, quen với thị trường xuất khẩu, cũng cân - đong - đo - đếm để ổn định sản xuất. Trường hợp của Công ty CP Công nghiệp Đông Hưng là một điển hình.

Điểm nổi bật trong chuyến đi khảo sát thực tế trên toàn bộ khuôn viên nhà xưởng rộng hơn 4ha của Công ty CP Công nghiệp Đông Hưng là DN này đang chủ động sản xuất hầu hết các khâu: từ khâu nguyên liệu, in ấn, ép cao su làm đế, làm mũi đến ra thành phẩm.

Ông Hà Duy Hưng, Tổng giám đốc Công ty, cho biết, hiện nay, giày vải Đông Hưng có tỷ lệ nội địa hóa trung bình từ 80-100% (vật tư, nguyên liệu). Với những sản phẩm đơn giản thì con số này là 100%, những sản phẩm phức tạp sẽ nhập khẩu khoảng 15% nguyên phụ liệu.

"Việc chủ động được nguồn nguyên liệu không chỉ giảm thiểu chi phí vận chuyển, thanh toán linh hoạt..., mà DN còn có thể thương lượng với các thương hiệu lớn như Puma, Reebook... mức giá tốt hơn", ông Hưng nói.

Không đơn thuần là câu chuyện quản lý nguồn nguyên phụ liệu, để duy trì hoạt động kinh doanh, "nước cờ" mà Đông Hưng đi cũng tương tự như một số DN địa ốc có quy mô lớn hiện đang triển khai. Đó là bỏ mô hình "công ty mẹ - công ty con", dần chuyển thành chi nhánh hoặc bộ phận trực thuộc tổng công ty.

Theo đó, ngoài nhà xưởng ở Bình Dương, Đông Hưng còn có hai công ty con khác là Công ty TNHH TM - DV- SX Duy Hưng (Dĩ An, Bình Dương) và Công ty TNHH TM - DV - SX Hiệp Trí (Thủ Đức, TP.HCM), với tổng cộng 6 nhà máy.

Hiện nay, Đông Hưng đã sử dụng phần nhà xưởng của Hiệp Trí để cho một công ty Singapore thuê mặt bằng làm trung tâm thương mại. Còn Hiệp Trí sẽ chỉ đảm nhận phần kinh doanh, phát triển sản phẩm mới.

Đối với DN lớn như Đông Hưng, những khó khăn còn phát xuất từ thị trường xuất khẩu. Theo đó, giá thành không theo kịp mức tăng của nguyên vật liệu đầu vào lẫn lương công nhân.

Hơn nữa, sản lượng đơn hàng đã giảm từ 30-50%, cụ thể là các nhãn hàng gia công cho nước ngoài như: Reebook, Puma, Nike... "Lãi suất đang ở mức thỏa đáng nhưng đơn hàng lại ít nên DN cũng ngại vay. Như chúng tôi hiện nay, điều quan trọng là cố gắng duy trì sản xuất ở mức bình thường, không tăng ca nhiều như trước đây, không cắt giảm lao động mà chuyển từ nơi này đến nơi khác", ông Hưng nói.

Cũng theo ông Hưng, những DN lớn thường có khả năng chủ động về sản xuất và cạnh tranh tốt nhưng lại nơm nớp lo lạm phát bởi điều này sẽ kéo theo hàng loạt hệ lụy khác: tăng chi phí vận chuyển, tiền lương...

"Từ tháng 10/2011 đến nay, lương công nhân đã tăng thêm 25-30%, nếu năm nay lại tăng trước thời hạn, DN chỉ có nước dẹp hẳn!", đại diện Đông Hưng bức xúc.

 Tắc đầu ra: DN phá sản theo dây chuyền

(VEF.VN) - Tồn đọng tài sản lớn, các DN được chào mời vốn rẻ cũng không dám vay. Nếu không có một cách tháo gỡ đống bộ thì các DN chỉ còn nước ôm tài sản rồi chết dần.

Khi bán không ai mua

Trong một báo cáo "kêu cứu" gửi các cơ quan chức năng mới đây, Hiệp hội BĐS TP Hồ Chí Minh (Horea) cho biết, tổng số nợ mà các DN BĐS đã niêm yết trên TTCK lên đến 200.000 tỉ đồng, trong khi quỹ tiền mặt mà các DN này đang nắm giữ chỉ khoảng 9.000 tỉ đồng. Với tình hình tài chính như vậy, các DN BĐS chỉ đủ khả năng cầm cự thêm được vài tháng nữa.

Nguồn trông chờ lớn nhất của các DN BĐS chính là việc bán bớt tài sản mà cụ thể là số nhà đất đang xây dựng. Tuy nhiên, cũng theo thống kê của Horea, hiện nay 60 -70% DN BĐS tại tp Hồ Chí Minh đang trong tình trạng "đắp chiếu", sản phẩm làm ra không bán được.

Không chỉ các DN BĐS tại TP Hồ Chí Minh gặp khó khăn mà  phần lớn các DN BĐS trên cả nước cũng chung tình cảnh này. Theo số liệu của các công ty nghiên cứu thị trường BĐS, tổng quỹ căn hộ tồn đọng đã lên đến trên 10.000 căn.

Thị trường BĐS trầm lắng ở tất cả mọi phân khúc, có nhiều DN cả năm nay không bán được gì. Nhà giá rẻ là điểm sáng duy nhất nhưng nay cũng khó tìm được đầu ra, các DN hầu hết đã dừng sản xuất, cho lao động nghỉ.

Đầu ra không có, không vay được vốn, dự án đình trệ, nợ chồng chất... đang khiến nhiều DN BĐS ngập trong khó khăn.

Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP HCM, Lê Hoàng Châu cho hay, hiện nay tất cả các DN địa ốc đều khó khăn, có công ty phải trả hàng tỷ đồng tiền lãi mỗi ngày.

Nhiều DN BĐS thời gian qua đã phải chuyển hướng kinh doanh. Công ty địa ốc Bình Dân ( tp Hồ Chí Minh) cho biết đã phải quay sang mở quán ăn để lấy tiền trang trải những chi phí hàng ngày.

Công ty Phát triển BĐS Phát Đạt (tp Hồ Chí Minh), theo báo cáo tài chính đến cuối tháng 12/2011, tổng số hàng tồn kho (BĐS) tăng cao, nợ lớn, hiện đã phải bổ sung thêm ngành nghề kinh doanh về nông nghiệp, trồng rừng, cao su... và xác định sẽ là nguồn thu ổn định để nuôi ngành kinh doanh BĐS đang gặp khó khăn.

Nhiều dự án tại tp Hồ Chí Minh, Hà Nội hiện đất để không, cho thuê làm quán cà phê, trông giữ xe và rửa xe.

Bên cạnh đó, không ít các doanh nghiệp DN BĐS phải bán đổ bán tháo dự án, tháo chạy khỏi thị trường.  Tập đoàn Dầu khí từ cuối năm 2011đã thoái vốn khỏi dự án PVN Tower (Hà Nội).

Một dự án BĐS trên đường Lê Văn Lương (Hà Nội) có diện tích 4.000 m2, đã được phê duyệt gồm 2 tòa nhà 30 tầng với mật độ xây dựng 50%, đầy đủ pháp lý, đang chào bán với giá  470 tỷ đồng, nhưng rao bán cả mấy tháng nay vẫn chưa tìm được người mua.
Trên đường Phạm Hùng, Khu đô thị Linh Đàm, một số dự án cỡ trung bình, có diện tích từ 2.700m2 -  3.600m2 , xây từ 20- 25 tầng, đang chào bán với giá 88- 92 tỷ đồng, nhưng cũng không có ai mua.

Một dự án quy mô lớn tại quận Hà Đông rao bán dự án gần 6 héc-ta bao gồm biệt thự, liền kề và căn hộ, có phê duyệt quy hoạch 1/500, có quyết định giao đất, đã giải phóng mặt bằng và san nền mức giá chỉ bằng một nửa so với thời điểm đất lên cơn sốt hồi năm 2010...

Chết theo dây chuyền

Doanh nghiệp BĐS khó khăn kéo theo sự khó khăn của các DN sản xuất vật liệu xây dựng như thép, xi măng, gạch ốp lát sứ vệ sinh... các DN trong lĩnh vực này cũng đang bơi trong khó khăn.

Ông Phạm Chí Cường, Chủ tịch Hiệp hội Thép VN cho biết, trong quý 1/2012 lượng thép tiêu thụ đạt 1.153.000 tấn giảm 10% so với cùng kỳ 2011. Trong đó tháng 1 tiêu thụ giảm mạnh chỉ đạt 233.000 tấn. Đến tháng 3 tăng lên 551.000 tấn nhưng không phải do đầu ra đã khơi thông, mà do tháng 1 và 2 tiêu thụ quá thấp và thấy giá cả đầu vào thép tăng lên nên nhiều khách hàng đã tăng mua vào để dự trữ.

Tồn kho hiện đã giảm còn 288.000 tấn. Tuy nhiên giá đầu vào sản xuất thep như phôi thép vừa qua dã tăng thêm 500.000 đồng/tấn, điện tăng, xăng dầu tăng, lãi suất vay cao đã làm cho giá thành sản phẩm 1 tấn thép hiện đang ở mức 15,5 triệu đồng/tấn, nhưng giá bán thì không thể tăng được do cạnh tranh khốc liệt. Hiện gía bán thép của các DN ở mức 15,3-17 triệu đồng/tấn và phải khuyến mãi lớn cho khách hàng nên thua lỗ không phải là ít.

Theo ông Cường hiện có 4 DN đã mấy tháng nay không có sản lượng. Chẳng hạn như DN Thép Nam Đô,  Công ty cổ phần thép Thăng Long Kansai. Một số DN khác như Vinashin Cửu Long hiện đang gia công thuê, tức là khách hàng nào tìm được đầu ra, mua phôi đưa đến thì DN cho thuê dây chuyền sản xuất. Nhiều DN thép khác đã phải cắt giảm đến 50% công suất như Công ty Thép Việt. Hệ quả là hàng nghìn lao động đã phải nghỉ việc giãn việc, kéo theo thu nhập giảm sút.

Hiệp hội Xi măng Việt Nam cũng cho biết, tiêu thụ xi măng đang ở mức thấp, chỉ bằng 70%- 80% so với cùng kỳ. Thị trường xi măng dư cung 8 - 10 triệu tấn, xuất khẩu gặp nhiều khó khăn... khiến nhiều DN xi măng  quay ra cạnh tranh khốc liệt trên thị trường trong nước. Hầu hết doanh nghiệp sản xuất đều tung ra mức chiết khấu cao, kèm theo khuyến mãi  "khủng" như mua 100 bao tặng 9-13 bao  từ nhiều tháng qua nhưng sức mua vẫn thấp.

Một số nguồn tin cho biết, nhiều DN sản xuất xi măng lỗ hàng ngàn tỷ đồng, đặc biệt là các DN mới đầu tư thêm dây chuyền sản xuất phải trả lãi vay lớn, thậm chí có DN đã phải tạm dừng 1 dây chuyền.

Vấn đề quan trọng là đầu ra cho những sản phẩm này. Không có đầu ra thì DN cũng chẳng thể nào hoạt động nổi.

Ông Nguyễn Quốc Hiệp, Phó chủ tịch Hiệp hội nhà thầu Việt Nam cho rằng, trong giai đoạn hiện nay DN BĐS cực kỳ khó khăn do thị trường đóng băng lâu quá. DN có cố gắng cũng chỉ chịu đựng được vài tháng nữa.

Ông Hiệp phân tích, về chính sách, tiền sử dụng đất đối với các dự án đã khởi công, đến khi làm xong móng là phải trả hết. Nhưng nếu làm xong móng mà DN không bán được hàng có nghĩa DN vừa căng người lên trả tiền sử dụng đất và trả tiền móng. Những DN lâm vào tình cảnh này sẽ rất khốn đốn. Dù có vay được vốn ngân hàng để tiếp tục nhưng không có người mua thì nợ càng chồng chất.

Việc hạ lãi suất và nới lỏng cho vay BĐS sẽ giúp cho các DN dễ dàng tiếp cận nguồn vốn hơn, tuy nhiên các DN BĐS cho biết họ chưa thể vui mừng vì điều quan trọng nhất là đầu ra. Nếu khách hàng không mua thì DN cũng không có tiền trả ngân hàng. Nhiều DN sẽ bị ăn mòn hết tài sản vì đầu tư không sinh lợi và hàng đống tài sản sẽ bị chôn vùi trong núi nợ.

Xăng dầu hạ “nốc ao” doanh nghiệp

TT - Hơn một tháng, giá xăng dầu tăng tới hai lần. Theo các chuyên gia kinh tế, việc tăng giá xăng dầu sẽ khiến doanh nghiệp càng “chết thảm” ở thị trường nội địa và mất sức cạnh tranh trên thị trường quốc tế.

Theo một số cửu vạn tại chợ đầu mối nông sản thực phẩm Thủ Đức, TP.HCM, mấy ngày nay xăng tăng giá nên xe vận chuyển hàng hóa về ít chuyến hơn. Trong ảnh: cửu vạn nằm nghỉ, chờ thuê bốc vác hàng từ các xe vận tải (ảnh chụp chiều tối 22-4) - Ảnh: TIẾN THÀNH

Diễn biến giá xăng A92 nhập khẩu tại thị trường Singapore từ đầu tháng 4 đến nay Nguồn: Tập đoàn Xăng dầu VN - Đồ họa: NHƯ KHANH - Ảnh: Thuận Thắng

Mặc dù Bộ Tài chính tính toán việc tăng giá xăng dầu ngày 20-4 sẽ tác động lên chỉ số giá tiêu dùng (CPI) khoảng 0,305% nhưng các doanh nghiệp lại cho rằng trong bối cảnh hiện nay, việc tăng giá xăng như một “cú nốc ao” đối với hoạt động sản xuất, kinh doanh của rất nhiều ngành nghề.

Thế giới giảm, trong nước tăng!

Ghi nhận diễn biến giá xăng dầu thế giới, đặc biệt là giá các mặt hàng xăng dầu thành phẩm tại Singapore - thị trường nhập khẩu chủ yếu của các doanh nghiệp đầu mối xăng dầu VN, cho thấy khi giá bán lẻ trong nước được điều chỉnh tăng thì giá thế giới lại đang có xu hướng giảm. Cụ thể ngày 19-4, giá nhập khẩu là 129,48 USD/thùng, giảm tới 5-7 USD/thùng so với các phiên giao dịch cuối tháng 3, đầu tháng 4.

"Với hàng xuất khẩu, giá thế giới có mặt bằng chung. Doanh nghiệp trong nước chịu chi phí cao hơn sẽ khiến hàng VN “một mình một giá”. Nhà nhập khẩu sẽ không đặt hàng doanh nghiệp VN mà chuyển sang các nước khác có chi phí thấp hơn" Chuyên gia kinh tế Lê Đăng Doanh

Nếu theo cách tính của Bộ Tài chính mà các chuyên gia cho rằng đã quá lạc hậu thì tới thời điểm 1-2 ngày trước khi tăng giá bán lẻ, giá cơ sở bình quân 30 ngày cao hơn giá bán lẻ khoảng 500 đồng/lít (sau khi đã trừ khoản lợi nhuận định mức và 300 đồng sử dụng quỹ bình ổn). Vì vậy, trước khi Bộ Tài chính có quyết định tăng giá xăng thêm 900 đồng/lít, đại diện một doanh nghiệp đầu mối xăng dầu cho rằng chỉ cần tăng giá xăng thêm 500-600 đồng/lít là hợp lý.

Trong khi đó, thay vì tính trung bình 30 ngày, các chuyên gia tính toán giá trung bình bảy phiên giao dịch từ ngày 11-4 đến 19-4 cho thấy doanh nghiệp đã không còn phải chịu lỗ. Cụ thể, nếu trừ đi khoản lợi nhuận định mức 300 đồng/lít nằm trong giá cơ sở và 300 đồng/lít doanh nghiệp được sử dụng từ quỹ bình ổn giá, giá cơ sở thấp hơn giá bán lẻ khoảng 300-400 đồng/lít.

Còn giả sử doanh nghiệp nhập hàng về cảng và thanh toán trong ngày 19-4, giá cơ sở cũng thấp hơn giá bán lẻ khoảng 500 đồng/lít. Nếu doanh nghiệp lấy hàng ra khỏi cảng ngày 19-4, bán ra cho các đại lý sau ngày 21-4 thì giá cơ sở thấp hơn so với giá bán lẻ mới (23.800 đồng/lít) tới 1.400 đồng/lít. Ngay cả trường hợp tính theo giá vốn cao hơn giá cơ sở 250-300 đồng/lít do chi phí kinh doanh cao hơn định mức của Bộ Tài chính thì doanh nghiệp vẫn có thể lời khoảng 1.000 đồng/lít cho các lô hàng nhập có giá tương đương giá nhập ngày 19-4.

Nội địa tồn hàng, xuất khẩu mất cạnh tranh

Theo TS Nguyễn Minh Phong - Viện Nghiên cứu phát triển kinh tế xã hội Hà Nội, sở dĩ có tình trạng giá trong nước phải tăng trong thời điểm giá thế giới đang giảm là do cơ chế bất hợp lý trong việc tính và điều hành giá xăng dầu. Nghị định 84 về điều hành giá xăng dầu viết rất rối, đặc biệt trong cách tính giá cơ sở.

Ông Phong cho rằng cần thay đổi cơ chế tính giá, trong đó quy định giá sàn là phần cứng gồm những chi phí tối thiểu, phần mềm linh động hơn gồm các khoản thuế, phí thu về ngân sách và lợi nhuận doanh nghiệp. Người tiêu dùng nhìn vào phần cứng để theo dõi mức độ hợp lý hay không hợp lý của giá xăng dầu. Khi đó, việc tăng giá sẽ tạo tâm lý thoải mái hơn. Ngoài ra, cần thay đổi khoảng thời gian tính giá cơ sở từ trung bình 30 ngày xuống còn bảy ngày thì giá xăng dầu trong nước sẽ không còn diễn biến ngược so với giá thế giới.

Về tác động của việc tăng giá xăng dầu, ông Phong cho rằng chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến CPI. Tâm lý của bất kỳ người bán hàng hay doanh nghiệp sản xuất kinh doanh nào cũng vậy, khi giá đầu vào tăng thêm sẽ phải cộng vào giá thành sản xuất và tăng giá bán ra. Trong bối cảnh doanh nghiệp đang đình đốn như hiện nay, đây thật sự là vấn đề rất lớn và ảnh hưởng không hề nhỏ chút nào.

Theo chuyên gia kinh tế Lê Đăng Doanh, với hai lần điều chỉnh, từ đầu năm đến nay giá xăng tăng đến 3.000 đồng/lít. Điều này khiến doanh nghiệp chịu gánh nặng quá lớn từ các chi phí nguyên vật liệu tăng giá, lãi suất ngân hàng cao ngất ngưởng. Đến một lúc nào đó, doanh nghiệp sẽ không thể nào chịu đựng nổi. Hàng trong nước đã tồn kho sẽ càng ùn ứ hơn. 

Doanh nghiệp bị sốc

Theo tính toán của ông Nguyễn Phúc Tiến - phó tổng giám đốc Công ty TNHH nệm Vạn Thành, hiện xăng dầu chiếm 3-5% chi phí giá thành sản xuất. Riêng việc vận chuyển, mỗi tháng công ty phải chi khoảng 1 tỉ đồng để mua xăng dầu. Với mức giá xăng dầu ngày 20-4, công ty phải chi thêm một khoản không hề nhỏ. Tuy nhiên, trở ngại lớn nhất là đầu ra hiện rất khó khăn, sức mua èo uột khiến doanh nghiệp không thể tăng giá bán để cân đối chi phí.

Tương tự, ông Vĩnh Như, giám đốc Công ty cổ phần Than miền Nam, cho biết khi dầu DO tăng thêm 500 đồng/lít, chi phí vận chuyển than từ Bắc vào Nam (hiện chiếm 16-20% trong chi phí giá thành sản phẩm) sẽ tăng lên 0,5% so với trước. Với lượng vận chuyển khoảng 100.000 tấn/tháng, chi phí đội lên thêm 160 triệu đồng/tháng.

“Việc tăng giá xăng dầu là một cú sốc rất lớn đối với doanh nghiệp, bởi xăng dầu và than hiện là hai chi phí chiếm tỉ trọng lớn nhất trong chi phí sản xuất ximăng” - ông Nguyễn Quang Trung, tổng giám đốc Công ty cổ phần ximăng Fico Tây Ninh, lo lắng.

Theo tính toán chưa đầy đủ của ông Trung, việc chuyên chở nguyên liệu và ximăng thành phẩm đã ngốn hết khoảng 20 tỉ đồng mỗi tháng. Do đặc thù ký hợp đồng vận chuyển bỏ lửng giá xăng dầu nên cước vận chuyển sẽ tăng lên ít nhất 5%, công ty sẽ phải tiêu tốn thêm hàng trăm triệu đồng.

“Doanh nghiệp khó có thể giữ giá trong bối cảnh tất cả chi phí đầu vào đều tăng. Cho nên người tiêu dùng sẽ là “nạn nhân” buộc phải gánh chi phí tăng lên này” - ông Trung nói.

Theo ông Huỳnh Siêu Huê - phó tổng giám đốc tài chính Công TNHH sản xuất thương mại Bình Tiên (Biti’s), các đối tác cung ứng nguyên liệu, chuyên chở vận tải đều đã “đánh tiếng” sẽ có giá mới trong vài ngày tới. Dù đã có dự phòng nhưng rất khó để doanh nghiệp cân đối chi phí sản xuất bởi chi phí xăng dầu chiếm không nhỏ trong giá thành sản xuất.

“Còng lưng” gánh thêm chi phí

Ông Nguyễn Văn Thế, chủ doanh nghiệp tư nhân sản xuất - kinh doanh Đại Hương Việt (TP.HCM), cho biết có khu vực sức mua đã giảm tới 40% khiến doanh nghiệp khốn đốn. Trong khi đó, đối tác vận chuyển cà phê lại vừa thông báo tăng giá cước thêm 5%, tuyến xa tăng tới 10-15%. Theo ông  Thế, nếu trước đây cước vận chuyển là 4.000 đồng/kg cà phê thì nay tăng lên 5.500 đồng/kg. Tuy nhiên, do sức mua tụt thê thảm nên doanh nghiệp đành còng lưng gánh thêm chi phí, thậm chí bù lỗ.

Tương tự, bà Sâm, chủ một doanh nghiệp kinh doanh vật liệu xây dựng trên đường Lý Thường Kiệt, cho biết các đối tác vận chuyển hàng hóa cho bà Sâm đã bàn bạc tăng giá vận chuyển thêm 10%.

Chúng tôi đang rơi rụng dần...

TT - Như dư luận đã từng phản ánh và đề cập, hoạt động của hàng loạt doanh nghiệp trong nước hiện như đang “đi trên dây” do đầu vào bị gánh nặng lãi suất, đầu ra bế tắc vì không bán được hàng.

Chặng đường vừa qua, đã có rất nhiều doanh nghiệp rơi xuống vực, những doanh nghiệp bám trụ còn lại cũng không biết số phận mình khi nào... rơi. Đặc biệt, đợt tăng giá xăng dầu ngày 20-4 vừa qua lại càng khiến nhiều doanh nghiệp chúng tôi lo lắng hơn nữa, bởi thực tế với sức mua hiện nay doanh nghiệp không thể tăng giá thêm, nhưng nếu tiếp tục sản xuất doanh nghiệp sẽ... chết, khi đó sẽ kéo theo hàng trăm ngàn người mất việc làm. Chính vì vậy, lúc này rất cần Quốc hội, Chính phủ và các bộ, ban ngành có một gói các giải pháp tổng thể để cứu doanh nghiệp, hay nói khác đi là cứu nền kinh tế. Nhìn ở góc độ doanh nghiệp và qua tham khảo ý kiến của nhiều doanh nghiệp khác, tôi xin kiến nghị một số giải pháp cụ thể:

1 Ngân hàng Nhà nước nên ban hành tiêu chí cụ thể đối với việc cơ cấu lại nợ cho các doanh nghiệp, đặc biệt đối với các dự án đang triển khai dở dang nhưng đến hạn trả nợ. Sửa lại quy định phân loại nợ tín dụng mà các ngân hàng đang áp dụng đối với các hợp đồng cho vay hiện nay. Quy định này phù hợp ở những thời điểm bình thường áp dụng nhằm ngăn chặn tình trạng chây ì trả nợ của một số doanh nghiệp. Thế nhưng trong bối cảnh hiện nay, nhiều doanh nghiệp mất thanh khoản vì lý do khách quan nên rất cần được xem xét, đánh giá một cách kỹ lưỡng thay vì áp dụng máy móc việc phân loại nợ như hiện nay.

2 Từng bước kéo lãi suất cho vay xuống mức 14-15%/năm. Đặc biệt, ưu tiên vốn đối với các dự án sản xuất, dự án bất động sản đang triển khai dở dang. Mặc dù lãi suất huy động đã giảm còn 12%/năm, nhưng các doanh nghiệp nhỏ và vừa hiện vẫn không tiếp cận được hoặc nếu vay lãi suất cho vay vẫn mức 21-22%/năm.

3 Đề nghị miễn phạt đối với các khoản thuế quá hạn. Tuy nhiên, để tránh trường hợp cố tình chây ì tránh né nghĩa vụ thuế, giải pháp miễn xử phạt này nên cho doanh nghiệp thực hiện có lộ trình. Chẳng hạn, sẽ miễn xử phạt 100% đối với các khoản nợ đọng thuế từ trước đến nay nếu các doanh nghiệp hoàn thành nghĩa vụ nộp thuế trước ngày 30-9-2012 (hiện đang áp dụng mức phạt là 0,5%/ngày đối với các khoản thuế quá hạn). Miễn 50% nếu doanh nghiệp hoàn thành nghĩa vụ nộp thuế trước ngày 30-12-2012. Còn sau thời điểm trên doanh nghiệp sẽ không được hưởng khoản miễn này và áp dụng mức phạt như bình thường. Đây được xem là “ân huệ” giúp doanh nghiệp có vốn phục hồi sản xuất.

4 Giãn nộp thuế giá trị gia tăng (VAT) cho các doanh nghiệp trong thời gian 3 tháng đến 6 tháng, xem đây là một phần bổ sung nguồn vốn cho doanh nghiệp trong giai đoạn khó khăn hiện nay. Đồng thời giảm thuế VAT từ mức 10% hiện nay xuống còn 5% trong thời gian một năm đối với các mặt hàng tạo ra công ăn việc làm. Việc giảm khoản thuế này giúp sản phẩm bán ra rẻ đi, tạo tâm lý tốt cho người tiêu dùng để thúc đẩy sức mua đang yếu ớt của thị trường hiện nay. Thực tế, rất nhiều doanh nghiệp đang chất đống sản phẩm trong kho không bán được do thị trường sức mua quá yếu. Vì vậy, việc giảm thuế VAT sẽ “đánh” trực tiếp vào sản phẩm, thay vì các gói kích cầu không rõ địa chỉ.

5 Sau cùng nên hạn chế tối đa các loại chi phí làm tăng giá đầu vào như: các loại phí lưu thông, cầu đường, xăng dầu, điện... Qua hai lần tăng giá xăng vào tháng 3 và ngày 20-4 vừa qua, đã kéo theo chi phí đầu vào rất lớn đối với nhiều sản phẩm, vì vậy nếu không kiểm soát được chi phí đầu vào doanh nghiệp sẽ càng lâm vào thế bế tắc.

Trong tình hình rất khó khăn, cấp bách, quyết định tính sống còn của hàng loạt doanh nghiệp, chúng tôi cho rằng để giải quyết vấn đề này không thể phụ thuộc hoàn toàn từ một phía các cơ quan nhà nước mà phải nỗ lực cả từ phía doanh nghiệp (bao gồm cả các cổ đông) và người lao động. Trong đó, với doanh nghiệp nếu không cơ cấu lại hoạt động đầu tư, sản xuất, cắt giảm các chi phí không cần thiết... chắc chắn cũng sẽ khó lòng vượt qua cho dù có sự “tiếp sức” từ phía Chính phủ.

VÕ QUỐC THẮNG
(phó chủ tịch Hiệp hội Gốm sứ VN, chủ tịch Hội Doanh nhân trẻ VN khóa 3)

Phá sản vì sống nhờ ngân hàng

Nguồn vốn tích lũy kém, lệ thuộc chủ yếu vào vốn ngân hàng (NH) trong khi lãi suất (LS) quá cao, tiền tệ bị siết... Đó là lý do khi NH lâm bệnh, hàng loạt doanh nghiệp (DN) đứng bên bờ vực phá sản.
90% doanh nghiệp phụ thuộc 100% vốn NH
Theo ông Dương Ngọc Minh, Phó chủ tịch Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản VN (VASEP), có nhiều nguyên nhân khiến các DN thủy sản trong nước lâm vào tình trạng khó khăn như hiện nay, nhưng đáng kể nhất vẫn là việc phụ thuộc quá nhiều vào vốn vay NH. Trước đây, các NH đua nhau cho DN thủy sản vay để xây dựng nhà xưởng ồ ạt. Đến khi kinh tế bị khủng hoảng, họ đồng loạt rút vốn về khiến DN lâm vào hoàn cảnh sống không nổi, chết không xong. Ông Minh cũng thừa nhận, trên thực tế hiện có đến 90% các DN chế biến thủy sản VN hoạt động dựa 100% vào nguồn vốn vay NH, từ chi phí đầu tư xây dựng cơ bản, vốn cố định, vốn lưu động... Do đó, khi NH thu vốn về thì các DN này chỉ còn nước đóng cửa.
Ở lĩnh vực bất động sản (BĐS) cũng tương tự, ông Nguyễn Văn Đực - Chủ tịch HĐQT Công ty địa ốc Đất Lành cho biết, "mô hình" chung của các DN hiện nay chỉ có vốn từ 10% - 30%, số còn lại phụ thuộc vào nguồn vay NH và tiền đầu tư của khách hàng. Do đó khi thị trường BĐS bị đóng băng, NH không cho vay thì các DN cũng không có đường xoay xở. TS Đỗ Thị Loan, Phó chủ tịch thường trực Hiệp hội BĐS TP.HCM, cho rằng bên cạnh việc LS chính thức đang cao ngất ngưởng, họ phải chịu thêm từ 3% - 5% LS phi chính thức. Mức LS phi chính thức phụ thuộc vào mối quan hệ của từng DN với NH tùy theo thời điểm cụ thể. Hồi cuối năm 2011, có DN cho biết tổng mức LS cả chính thức và phi chính thức lên đến gần 30%.
Ông Hồ Thanh Hiển, giám đốc một DN sản xuất ngành thép ở TP.HCM cho hay kể từ năm ngoái, công ty ông không tiếp tục vay NH, chấp nhận không đầu tư mới và tập trung vào trả hết các khoản vốn vay trước đó. “Đặc thù của DN sản xuất trong nước là vốn đầu tư vào nhà máy quá lớn, nhập khẩu toàn bộ máy móc thiết bị của nước ngoài với giá cao, đổ vốn xây dựng nhà xưởng cùng phí thuê đất hoặc mua đất xây nhà xưởng đắt đỏ, mua xe vận chuyển hàng hóa... cùng những chi phí xăng dầu tăng, điện tăng... khiến cho việc tích lũy vốn không dễ dàng. Trong khi các nguồn vốn khác như chứng khoán, đầu tư gián tiếp lại vô cùng hạn chế, nên bắt buộc DN trong nước hầu hết phải lệ thuộc vào nguồn vốn của NH”, ông Hiển nói.
Nhiều doanh nhân thú nhận, vấn đề của DN Việt Nam là từng có một thời gian dài đầu tư dàn trải. Vốn tự có chỉ 1 đồng nhưng vay tới 4 đồng để mở rộng sản xuất hoặc đầu tư vào BĐS... Nhiều DN có cái nhìn ngắn hạn, tích lũy được 30 tỉ đồng đã vội vàng vay 20 tỉ để mua đất đai, đến lúc thị trường đất đai đóng băng không thể thu hồi vốn, không chỉ mất 30 tỉ tích lũy mà còn phải trả nợ cả gốc lẫn lãi vốn NH. Nếu tình trạng này tiếp diễn, trong khi thị trường mở cửa, DN nước ngoài mạnh vốn vào Việt Nam ngày càng nhiều thì sẽ mất hoàn toàn thị trường.
Hậu quả của sự phụ thuộc quá lớn vào vốn NH là hơn 50.000 DN phá sản trong năm 2011 và 12.000 DN ngưng hoạt động trong quý 1 năm nay khi vốn tín dụng bị siết lại và LS quá cao. Vấn đề quan trọng nhất hiện nay là làm sao có vốn và vốn rẻ cho DN.

Nguồn vốn vay ngân hàng có vai trò sống còn với nhiều doanh nghiệp trong nước - Ảnh: D.Đ.M

Giải bài toán vốn cho doanh nghiệp
Không vay được cũng chết mà vay được cũng chết, đó là tình trạng của các DN do tín dụng bị siết chặt và LS quá cao hiện nay. Vì vậy, để giảm LS, theo PGS-TS Trần Hoàng Ngân - Phó hiệu trưởng Trường đại học Kinh tế TP.HCM, Thành viên Hội đồng tư vấn chính sách tài chính - tiền tệ quốc gia, cần khống chế chênh lệch chi phí đầu vào - đầu ra và nhà nước cần xem LS là mặt hàng cần bình ổn giá. Đường đi của NH Nhà nước thời gian qua hoàn toàn đúng nhưng thị trường cần các bước đi nhanh hơn. Theo số liệu thống kê đến ngày 20.3, tổng phương tiện thanh toán tăng 1,44% so với cuối năm 2011, tổng số dư huy động tăng 1,56%, còn tổng dư nợ tín dụng liên tục giảm 3 tháng liên tiếp và giảm 2,13% so với cuối năm 2011. Tín dụng giảm thì không có lý do gì giữ LS ở mức cao. Nếu xử lý nhanh các vấn đề như nợ xấu, thanh khoản..., LS huy động giảm được về 10%/năm, lúc đó LS cho vay về khoảng 14%/năm từ tháng 6 trở đi.
TS Lê Thẩm Dương - Trưởng khoa Quản trị doanh nghiệp Trường đại học NH TP.HCM lại cho rằng, ngoài việc giảm LS, nhà nước cũng nên có những chính sách hỗ trợ các doanh nghiệp như giảm thuế, tạo ra các thị trường khác để giúp DN tìm kiếm nguồn vốn rẻ. Bản thân các DN cũng cần đa dạng nguồn vốn trong hoạt động kinh doanh thay vì chỉ dựa vào nguồn vốn tín dụng từ NH như hiện nay. Phát hành cổ phiếu để huy động vốn trên thị trường chứng khoán cũng là một kênh phổ biến trong thời gian qua. Ngoài cổ phiếu, các DN hiện nay còn chưa quan tâm nhiều đến việc phát hành trái phiếu vì thời hạn dài. Do đó cần tạo một thị trường giao dịch trái phiếu DN để khi họ mua xong, cần bán thì có thể bán lại được cho người khác để khơi thông nguồn vốn này.

Thâm dụng vốn
Tiến sĩ Đinh Thế Hiển, chuyên gia tài chính tại TP.HCM phân tích, điểm yếu rất lớn của DN VN và toàn nền kinh tế là “thâm dụng vốn”. Thâm dụng thể hiện ở 2 góc độ, một là sử dụng vốn quá nhiều để tạo ra giá trị hàng hóa, hai là dựa vào vốn vay lớn, với mức vay bình quân có thể lên đến 60% - 70% tổng vốn kinh doanh.
Đối với các nước phát triển, ở đó thị trường vốn phát triển đầy đủ với các kênh huy động vốn đa dạng, uyển chuyển, thì khi DN gặp phải tình cảnh khó khăn từ nguồn vốn NH, họ có thể tiếp cận nhiều nguồn khác như trái phiếu, thuê - mua, tái thế chấp, M&A... của các định chế tài chính như NH đầu tư, công ty thuê mua tài chính, công ty mua - bán nợ, quỹ đầu tư tương hỗ, quỹ đầu tư mạo hiểm... còn tại VN hiện nay NH thương mại vẫn là kênh chủ yếu cung ứng vốn cho DN. Do vậy các phương cách tái cấu trúc vốn cho DN VN bị hạn chế rất nhiều, khiến DN Việt Nam cần phải nỗ lực rất lớn trong giai đoạn khó khăn vốn hiện nay.

Đại gia và 'ẩn số' nợ quá hạn

Nợ quá hạn tạo nên vòng xoáy cuốn cả doanh nghiệp lẫn tổ chức tín dụng vào cuộc kiếm tìm cách xử lý và kiểm soát nghiêm ngặt khoản nợ.

Nợ quá hạn đang là vấn đề nổi cộm của các doanh nghiệp trong điều kiện kinh doanh khó khăn, đặc biệt là các doanh nghiệp bất động sản. Các khoản nợ này trở nên nghiêm trọng hơn, xuất phát từ việc mất cân đối tài chính: doanh thu giảm sút, lợi nhuận không bù đắp được chi phí tài chính lớn. Trong đó, nợ nhóm II, III (quá kỳ hạn thanh toán từ 90 đến 180 ngày) trở nên phổ biến đối với các doanh nghiệp, khiến các tổ chức tín dụng cũng phải tìm cách kiểm soát tình hình.

"Ẩn số" nợ quá hạn

Nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng nợ quá hạn là các doanh nghiệp sử dụng không hợp lý cơ cấu nợ. Thứ nhất, sử dụng toàn bộ vay ngắn hạn để đầu tư dài hạn, không cân đối được nguồn tiền trả nợ. Tiêu biểu thời gian vừa qua là sự việc CTCP Thủy sản Bình An (Bianfishco) mất khả năng thanh toán, nợ tiền cá của người cung cấp. Với khoản nợ vay ngắn hạn trên 1.200 tỷ đồng, Bianfisco sử dụng đầu tư nhà máy mới, tung ra chiến dịch sản phẩm nước uống collagen, trong khi nguồn thu chính vẫn từ xuất khẩu cá da trơn.

Không chỉ riêng Bình An, nhiều doanh nghiệp bất động sản cũng rơi vào vòng xoáy nợ nần chỉ vì quá tham lam đầu tư dự án. Các khoản nợ nằm hết trong hàng tồn kho, giá trị xây dựng dở dang mà khó có khả năng tiêu thụ để thực hiện nghĩa vụ trả nợ. Việc lạm dụng đòn bẩy tài chính còn thể hiện ở việc gối dòng tiền, nghĩa là dòng tiền từ dự án A sẽ là nguồn trả nợ cho khoản vay đầu tư dự án B. Khi dự án A không bán được hàng để thu tiền về, khoản nợ quá hạn từ dự án B nhanh chóng tăng lên do công ty mất dần khả năng trả nợ vì thâm hụt dòng tiền. Ngoài ra, còn có tình trạng mất cân đối trả nợ do chênh lệch kỳ hạn thanh toán.

Các doanh nghiệp xây lắp như CTCP Xây dựng Nhà Hòa Bình (HBC) thường phải vay nợ ngắn hạn bù đắp cho triển khai các gói thầu xây dựng, trong khi nguồn tiền trả nợ là tiền thanh toán từ chủ đầu tư. Dòng tiền này thường về chậm do tiến độ thanh toán, nghiệm thu phần công việc hoàn thành và sự đình trệ của nhiều dự án bất động sản.

Từ thanh lý tài sản

Nợ quá hạn ảnh hưởng trực tiếp đến "cơm áo gạo tiền" của các NHTM, ảnh hưởng tới trích lập dự phòng tín dụng cho các khoản vay nghi ngờ. Các định chế tài chính này luôn phối hợp chặt chẽ với doanh nghiệp nhằm khoanh vùng nợ, hạn chế phát sinh khoản nợ mới, xử lý dứt điểm nợ quá hạn. Đồng thời, NHTM thúc ép doanh nghiệp đẩy nhanh tiến độ thu tiền, sử dụng tài sản có tính thanh khoản cao để cơ cấu nợ quá hạn.

Đối với trường hợp của Bianfishco, nếu có thanh lý các nhà máy thủy sản, số tiền thu về vẫn không đủ thanh toán nghĩa vụ nợ của công ty. Hay Intresco (ITC), một doanh nghiệp bất động sản lớn tại TP.HCM đã tuyên bố chuyển nhượng lại dự án Hải Âu tại Quận 9 cho CTCP Bất động sản Hiệp Phú.Trong năm 2011, ITC lỗ ròng 134 tỷ đồng do chi phí tài chính tăng mạnh và phải trích lập dự phòng giảm giá đầu tư bất động sản trong khi doanh thu bán hàng giảm sút đến 80%, chỉ còn 167 tỷ đồng. Công ty chưa công bố giá chuyển nhượng chính thức, nhưng đây vẫn là tài sản dùng để cơ cấu nợ vay của ITC trong số 1.700 tỷ đồng giá trị hàng tồn kho là các dự án bất động sản đang triển khai.

Hình thức chuyển nhượng nguyên trạng dự án của ITC cho thấy, doanh nghiệp này đứng trước quá nhiều áp lực để khắc phục việc đầu tư vượt tầm kiểm soát. Thanh lý tài sản hay chuyển nhượng dự án với giá cắt lỗ 20-30% là giải pháp phổ biến được áp dụng.

Ngoài việc chuyển nhượng dự án, một số tổ chức tín dụng đưa ra giải pháp mua sỉ các sản phẩm của dự án bất động sản với giá bán buôn nhằm tháo gỡ khó khăn cho cả hai bên. Theo giải pháp này, dòng tiền thanh toán của người mua sỉ sẽ tất toán một phần nợ, một phần rót vào chi phí xây dựng công trình. Với giá bán buôn thấp hơn giá thị trường 25-30%, các tổ chức tín dụng sẽ phân phối lại trên thị trường thông qua các đối tác chuyên nghiệp, sàn giao dịch bất động sản. Người mua sỉ sẽ kiểm soát chất lượng thi công công trình, thanh toán tiền mua theo tiến độ xây dựng. Giải pháp này tỏ ra khả thi đối với phân khúc nhà ở trung bình hoặc trung bình khá, phù hợp với đối tượng có nhu cầu thực tế.

Ðến cơ cấu kỳ hạn và tham gia điều hành

Một giải pháp khác được các NHTM áp dụng là cơ cấu lại kỳ hạn nợ của doanh nghiệp và tham gia vào ban lãnh đạo doanh nghiệp khi xảy ra nhiều xáo trộn trong bộ máy điều hành. Đối với Sudico (SJS), năm 2011 là năm khó khăn đối với ngành bất động sản nói chung và công ty nói riêng. Dự án Nam An Khánh cũng vấp phải nhiều trở ngại do Thanh tra Chính phủ yêu cầu dừng triển khai, tranh chấp lợi ích phát sinh giữa công ty và Tổng công ty Sông Đà. Theo giải trình của Sudico, dự án đã đã hoàn thành công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng; hoàn thành 100% nghĩa vụ tài chính với nhà nước theo quy định (gồm tiền sử dụng đất và giá trị quyền sử dụng đất của quỹ đất 20% trả lại tỉnh Hà Tây), do vậy, công ty được phép triển khai các bước tiếp theo mà không cần phê duyệt chứng nhận đầu tư.

Tính đến 31/12/2011, tổng dư nợ của Sudico lên đến 1.700 tỷ đồng, trong đó, công ty buộc phải cơ cấu lại khoản vay ngắn hạn chuyển sang dài hạn. Cụ thể, khoản nợ ngắn hạn có giá trị 1.150 tỷ đồng từ các NHTM như SHB, Maritimebank được tất toán hết. Thay vào đó, công ty sử dụng nguồn vay dài hạn từ phía Techcombank, Quản lý quỹ SME nhưng vẫn duy trì 500 tỷ đồng trái phiếu phát hành cho Maritimebank.

Áp lực trả lãi đối với Sudico cũng tăng lên mặc dù công ty đã cơ cấu sang nợ dài hạn. Doanh thu chính đã sụt giảm nghiêm trọng xuống 112 tỷ đồng trong năm 2011, so với năm trước là 1.006 tỷ đồng. Mặc dù trong năm SJS nhận được tiền trả trước của người mua nhà ở dự án Nam An Khánh, Văn Khê với số tiền lên đến 947 tỷ đồng.

Con số này tuy lớn, nhưng chưa thấm tháp gì so với chi phí phải tiếp tục rót vào dự án Nam An Khánh và nghĩa vụ trả nợ dài hạn (ước tính lãi phát sinh trên 300 tỷ đồng/năm). Tổng giá trị xây dựng cơ bản dở dang là 3.419 tỷ đồng, trong đó riêng tổng số tiền đầu tư vào Nam An Khánh chiếm đến hơn 1/2 giá trị tồn kho. Do vậy, Nam An Khánh là dự án trọng điểm tạo ra dòng tiền trả nợ chính của SJS trong tương lai.

Bên cạnh đó, "sóng gió" không chỉ xảy ra với dự án Nam An Khánh mà còn đối với cả cổ phiếu của SJS trong thời gian vừa qua khi một cá nhân đã mua gần 15,42 triệu cổ phiếu SJS, nâng tổng tỷ lệ cổ phần nắm giữ lên 15,79% vốn điều lệ Sudico. Cá nhân này là ông Đỗ Văn Bình, người đang giữ chức TGĐ của Công ty Quản lý nợ và khai thác tài sản của Maritimebank, đồng thời là thành viên HĐQT của Maritimebank.

Do các NHTM bị hạn chế tỷ lệ góp vốn vào các tổ chức khác (dưới 11%), họ buộc phải sử dụng biện pháp đề cử người tham gia HĐQT của doanh nghiệp để nắm bắt cũng như có tiếng nói trong công tác điều hành. Phải chăng đây là chiến lược mới của NHTM nhằm quản lý sát sao khoản tín dụng giá trị lớn. Rõ ràng, tình trạng mất thanh khoản của hàng loạt doanh nghiệp đã tạo nên hồi chuông cảnh tỉnh về làn sóng lạm dụng đòn bẩy tài chính khi đầu tư. Đồng thời, các tổ chức tín dụng cũng phải vào cuộc để cơ cấu lại nợ cho doanh nghiệp, nhằm tháo gỡ khó khăn cho cả hai bên.

Hàng loạt doanh nghiệp co cụm, phá sản

Thị trường xuất khẩu bị thu hẹp, thiếu vốn, áp lực nợ và lãi suất ngân hàng cao đã khiến nhiều doanh nghiệp thuộc nhiều lĩnh vực như: thủy sản, vật liệu xây dựng, đồ gỗ... khốn đốn, nhiều nhà máy chỉ hoạt động cầm chừng, ngắc ngoải...