Ngày 11-3, tờ Liên hợp buổi sáng
(Singapore) đăng bài bình luận về sự kiện Triều Tiên hủy Hiệp định đình
chiến với tựa đề: Ván cược của Triều Tiên.
Nội dung bài viết như sau:Tối 5-3, Đài truyền hình Triều Tiên đã đưa tin người phát ngôn của Ủy ban quốc phòng Triều Tiên tuyên bố hủy “Hiệp định đình chiến Triều Tiên” ký năm 1953, ném “quả bom” gây chấn động cả cộng đồng quốc tế.
Một điều đáng chú ý là việc Triều Tiên lựa chọn thời điểm thông báo thông tin này vào lúc 7 giờ tối, xét ở một mức độ nào đó là gây sức ép “đánh đòn phủ đầu” cho cuộc hội nghị bàn về vấn đề trừng phạt Triều Tiên khi nước này thử hạt nhân lần thứ ba do Hội đồng bảo an Liên hợp quốc tổ chức diễn ra vào ngày 7-3.
Nhà lãnh đạo trẻ Kim Jong Un thị sát các đơn vị quân đội và tuyên bố Triều Tiên đã sẵn sàng cho một cuộc chiến tổng lực.
Bình Nhưỡng có đạt được kết quả như mong muốn? Đây vẫn là một ẩn số, tuy
nhiên có thể khẳng định rằng, hành động này sẽ làm tăng thêm biến số
mới cho cục diện bán đảo Triều Tiên vốn đang rất căng thẳng, và Bình
Nhưỡng cũng bắt đầu đi vào con đường đánh cược bằng vận mệnh quốc gia.
Giá trị và lỗ hổng trong “Hiệp định đình chiến”Hiệp định đình chiến Triều Tiên được ký kết hồi tháng 7-1953 tại làng Panmunjeom – giới tuyến phân cách Nam Triều Tiên và Bắc Triều Tiên bởi ba bên Triều Tiên, Trung Quốc và Liên Hợp Quốc đứng đầu là Mỹ sau khi chiến tranh Triều Tiên kéo dài 3 năm mà không đạt được kết quả gì.
Hiệp đình đình chiến này có 3 ý nghĩa: Một là hai bên tham gia chiến tranh Triều Tiên chính thức ngừng bắn và đưa ra những quy định cụ thể trong vấn đề ngừng bắn đối với hai bên; Hai là xây dựng vùng đệm quân sự Panmunjeom ngăn cách giữa hai miền Triều Tiên rộng khoảng 4 km.
Đây được coi là khu vực phi quân sự để hai bên Triều Tiên, Hàn Quốc né tránh lửa đạn; Ba là xác lập quãng thời gian có hiệu lực khi các điều khoản trong hiệp định chưa được chỉnh sửa và bổ sung theo sự đồng ý của hai bên, từ đó tạo ra một hiệp định đình chiến “vô thời hạn”.
Xét về bối cảnh tại thời điểm đó, hiệp định này liên quan trực tiếp với việc cả hai quốc gia là Triều Tiên và Hàn Quốc đều không thể thống nhất bán đảo Triều Tiên bằng sức mạnh của mình, đồng thời hai nước đứng sau Triều Tiên và Hàn Quốc là Trung Quốc, Mỹ đã phải trả giá quá đắt khi bị kéo vào cuộc chiến tranh này.
Chính vì vậy, dựa vào việc ký kết Hiệp định đình chiến để giảm bớt những thiệt hại tiếp theo là phù hợp với lợi ích của 4 bên. Tuy nhiên, bản thân hiệp định này lại tồn tại khá nhiều lỗ hổng.
Thứ nhất, vấn đề chủ yếu mà hiệp định này giải quyết là sự đối đầu quân sự giữa Trung Quốc và Triều Tiên với quân đội Liên Hợp Quốc đứng đầu là Mỹ, chính vì thế khi kí kết, sự vắng mặt của Hàn Quốc đã gây ra nhiều tranh cãi khi thực hiện Hiệp định này.
Seoul đã nhiều lần lấy cớ không ký tên vào Hiệp định đình chiến và liên tục thể hiện lập trường cứng rắn với Triều Tiên, quốc gia này cũng tỏ ra rất tự do khi tham gia các cuộc tập trận quân sự với Mỹ, điều này đã khiến Bình Nhưỡng đưa ra kết luận rằng Hàn Quốc đã đi ngược lại tinh thần “đình chiến”, từ đó khiến hai bên mất đi niềm tin với nhau.
Thứ hai, hai bên ký hiệp định không thể trở tiếp tục trở thành người thực thi hiệp định. Mặc dù dư luận quốc tế luôn cho rằng Trung Quốc và Mỹ không ngừng quan tâm đến bán đảo Triều Tiên, nhưng một điều không thể phủ nhận là kể từ năm 1953, sau khi Hiệp định đình chiến được ký kết, hai quốc gia này không thể hiện vai trò của người thực thi hay giám sát hiệp định một cách liên tục.
Một thời gian dài sau khi ký kết hiệp định, cả Trung Quốc và Mỹ đều không đặt bán đảo Triều Tiên vào vị trí quan trọng hàng đầu trong chiến lược đối ngoại của mình.
Sau khi ổn định được phương Bắc, dần dần Trung Quốc tập trung cho hoạt động phát triển kinh tế trong nước, rồi sau đó tập trung vào vấn đề lãnh thổ và chủ quyền ở phía Nam. Còn Mỹ thì không ngừng mở rộng tầm nhìn chiến lược ở khu vực châu Á – Thái Bình Dương vượt xa bán đảo Triều Tiên.
Điều này khiến cho mỗi khi Hàn Quốc lấy cớ không ký tên và “kích nộ” Triều Tiên, đã thiếu hẳn một cơ chế giám sát ở vòng ngoài yêu cầu hai nước Triều Tiên và Hàn Quốc tuân thủ khung hiệp định đình chiến.
Thứ ba, Bình Nhưỡng biến hiệp định thành công cụ để thực hiện “sức mạnh mềm” của mình. Mặc dù 3 bên tham gia ký hiệp định, nhưng cả Trung Quốc và Mỹ đều không phải là người thực hiện hiệp định, Triều Tiên là bên duy nhất đóng vai trò chủ đạo trong hiệp định này.
Điều này đã khiến Bình Nhưỡng tìm được kẽ hở để duy trì sự cân bằng giữa Trung Quốc và Mỹ: vừa lấy danh nghĩa tình hữu nghị Triều Tiên – Trung Quốc và hiệp định cùng ký kết để tìm kiếm sự viện trợ từ phía Bắc Kinh, đồng thời lại dùng hiệp định để đe dọa Mỹ.
Triều Tiên tự kéo mình vào vùng lầy?
Tháng 5-2009, Triều Tiên lấy li do Hàn Quốc chính thức tham gia vào Sáng kiến An ninh chống phổ biến vũ khí (PSI) do Mỹ khởi xướng, đẩy cục diện bán đảo Triều Tiên vào “tình trạng chiến tranh”, tuyên bố sẽ không chấp nhận sự trói buộc của hiệp định đình chiến. Sau khi hiệp định này mất hiệu lực, bán đảo Triều Tiên sẽ quay trở lại với tình trạng chiến tranh như xưa, quân đội Triều Tiên sẽ áp dụng các chiến dịch quân sự tương ứng.
Nói cách khác, xét về lý, kể từ tháng 5-2009, Hiệp định đình chiến đã mất đi người thi hành thực sự. Nhưng một điều thú vị là, lúc đó Bình Nhưỡng đã khéo léo lấy danh nghĩa “không chấp nhận sự trói buộc” để tránh cho hiệp định mất toàn bộ hiệu lực.
Tuy nhiên, lần này việc Bình Nhưỡng tuyên bố không thừa nhận hiệp định đình chiến lại có bối cảnh hơi khác với năm 2009. Sau khi hoàn thành vụ thử hạt nhân lần thứ ba, hai nước Mỹ và Hàn Quốc đã thể hiện rõ lập trường cứng rắn với Hàn Quốc.
Ý định dùng hiệp định để “bắt chẹt” Mỹ và Hàn Quốc – quốc gia vốn không ký tên trên hiệp định của Triều Tiên dường như không có tác dụng lớn. Vậy việc lấy một hiệp định “hữu danh vô thực” ra để dọa nạt dường như là nhằm vào chính Trung Quốc.
Theo nguồn tin từ phía Mỹ, chính phủ nước này đã đạt được nhận thức chung rất với các bên bao gồm cả Trung Quốc về vấn đề trừng phạt Triều Tiên. Bộ Ngoại giao Trung Quốc cũng đã công khai ủng hộ việc trừng phạt một cách thích đáng đáng này để thực hiện mục tiêu phi hạt nhân hóa trên bán đảo Triều Tiên. Động thái này rất ít khi xảy ra ở Trung Quốc – quốc gia nhiều năm qua vốn luôn âm thầm dung túng Triều Tiên “gây chuyện thị phi”.
Trung Quốc theo đuổi mục tiêu phi hạt nhân hóa trên bán đảo Triều Tiên cũng là yếu tố quan trọng để ngành công nghiệp phía Bắc Trung Quốc được an toàn. Huống hồ Trung Quốc lại luôn cho rằng mình là nước lớn cần có trách nhiệm với nền hòa bình của thế giới, thường xuyên phải “đỡ đạn” cho những hành vi bị Mỹ liệt vào “quốc gia khủng bố”.
Rõ ràng điều này không phù hợp với mục tiêu chiến lược quốc tế của Trung Quốc. Chính vì vậy, phản ứng của Trung Quốc trong vấn đề này cũng là điều dễ hiểu, và nó cũng phù hợp với lợi ích của Trung Quốc.
Tuy nhiên đối với Triều Tiên, e rằng quốc gia này sẽ phải đối mặt với hoàn cảnh khó khăn do Trung Quốc, Mỹ, Hàn Quốc, thậm chí cả Nhật Bản liên kết tạo nên, đây là cục diện mà hai cựu lãnh đạo Triều Tiên trước đây là Kim Nhật Thành và Kim Jong Il luôn nỗ lực né tránh.
Chính vì những lý do trên, trong thời điểm này việc Bình Nhưỡng tuyên bố không thừa nhận hiệp định đình chiến đã không còn có ý nghĩa. Hành động này không chỉ là việc chơi bài ngửa với Hội đồng bảo an Liên Hợp Quốc, mà còn trực tiếp gây sức ép cho Trung Quốc bằng những hành động rầm rộ chuẩn bị nổ súng bất cứ lúc nào.
Với vai trò là “chốt an toàn” duy trì nền hòa bình và sự ổn định cho bán đảo Triều Tiên hơn nửa thế kỷ, nhưng hiệp định đình chiến ký kết năm 1953 sau khi bị Triều Tiên phá chốt hết lần này đến lần khác, cục diện bán đảo Triều Tiên vốn rất mong manh đang phải đối mặt với mối nguy hiểm mới.
Trong lúc các bên đều chưa thể dự đoán cái giá mà mình phải trả trong vòng đua tới, làm thế nào để duy trì hiện trạng, tránh cho khủng hoảng leo thang đã trở thành thước đo đánh giá trí tuệ và sự nhẫn nại của các bên.
Hãng tin Yonhap của Hàn Quốc hôm 15-3 đưa tin, CHDCND Triều Tiên đang tập hợp lực lượng, kêu gọi lòng yêu nước trong thời chiến tranh của đông đảo quần chúng nhân dân.
Rodong Sinmun, tờ báo chính thống của CHDCND Triều Tiên, kêu gọi “tinh thần bảo vệ tổ quốc như những năm 50” của người dân trong số báo phát hành hôm nay, 15-3.
Tờ báo viết: “Bây giờ, đất nước chúng ta gần như đang bước vào giai đoạn chiến tranh, tinh thần bảo vệ tổ quốc của những năm 1950 đã trở thành tài sản tình cảm vô giá và là nguồn động viên”.
Triều Tiên kêu gọi người dân chuẩn bị chiến tranh
“Với tinh thần đó, công dân hiện nay nên được trang bị lòng quết tâm, sự táo bạo để loại Mỹ ra khỏi thế giới”, tờ báo viết.
Một tờ báo khác cũng có bài viết tương tự vào tuần trước, kêu gọi nhân dân làm sống lại tinh thần yêu nước mạnh mẽ của mình.
Các nhà phân tích của Hàn Quốc cho rằng, động thái mới nhất này phản ánh nỗ lực của Triều Tiên trong việc đoàn kết người dân chống lại những chỉ trích và trừng phạt mà Liên Hợp Quốc áp dụng đối với Triều Tiên sau vụ thử hạt nhân lần ba.
Ông Kim Yong Hyun, giáo sư nghiên cứu Triều Tiên tại đại học Dongkuk (Hàn Quốc) cho biết: “Triều Tiên đang cố gắng khơi dậy quá khứ chiến tranh Triều Tiên nhằm tăng thêm sự tự tin trong cuộc chiến chống lại Hoa Kỳ”.
Đối phó lại các biện pháp trừng phạt của Liên Hợp Quốc và các cuộc tập trận chung Mỹ – Hàn đang diễn ra, gần đây, CHDCND Triều Tiên liên tục đe dọa về cuộc chiến hạt nhân, làm tăng thêm căng thẳng trên bán đảo Triều Tiên.
Theo các nhà phân tích, chìa khóa cho việc giải tỏa căng thẳng trên bán đảo Triều Tiên đang nằm trong tay Mỹ và Triều Tiên.
Ngay sau khi nghị quyết mới về trừng phạt Triều Tiên của LHQ (7/3) được thông qua. Triều Tiên đã phản ứng quyết liệt bằng cách đe dọa sẽ khởi động một “cuộc tấn công hạt nhân phòng ngừa”, tuyên bố xóa bỏ Hiệp định đình chiến 1953 và thỏa thuận không gây hấn lẫn nhau năm 1991 với Hàn Quốc.
Hiện nay, cả hai bên đều tăng cường các hoạt động quân sự tại khu vực biên giới. Các nhà phân tích cho rằng, những động thái nêu trên của hai bên đã làm gia tăng căng thẳng trên bán đảo Triều Tiên lên mức cao nhất so với nhiều năm trước đây.
“Cứng rắn” có cơ sở?
Hãng Thông tấn Trung ương Triều Tiên (KCNA) ngày 13/3, dẫn tuyên bố của Bộ các Lực lượng vũ trang Triều Tiên khẳng định, Hiệp định đình chiến kết thúc cuộc chiến tranh Triều Tiên năm 1950-1953 và các thỏa thuận không gây hấn giữa hai miền hiện không còn giá trị nữa.
Lãnh
tụ Triều Tiên Kim Jong-un đang nhìn về phía đảo Baengnyeong nằm ở phía
bắc Hàn Quốc, gần giới tuyến giữa 2 miền, trong chuyến thăm 1 đơn vị
phòng thủ ở đảo Wolnae của Triều Tiên
Các máy bay chiến đấu của Triều Tiên cũng ồ ạt xuất kích, lên tới 700 lần trong ngày 11/3, khi cuộc tập trận “Giải pháp then chốt” giữa Mỹ và Hàn Quốc diễn ra. Số lượng các chuyến bay xuất kích được cho là “lớn chưa từng thấy”, gấp 6 lần số lượng tối đa các chuyến bay trong đợt huấn luyện của quân đội Triều Tiên vào mùa hè năm ngoái.
Theo Thời báo New York Times, Triều Tiên đã bắt đầu sơ tán Chính phủ và người dân vào những đường hầm vốn được xây dựng sẵn sàng cho tình trạng khẩn cấp. Các nhà chức trách Hàn Quốc mô tả động thái này là nhằm chuẩn bị cho chiến tranh.
Ngày 9/3, Ken Gause, chuyên gia người Mỹ, Giám đốc Nhóm các vấn đề Quốc tế tại CNA – một tổ chức nghiên cứu liên quan đến quốc phòng ở Alexandria, bang Virginia, nhận xét rằng nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un dường như đang tìm kiếm một ván bài có lợi hơn với Mỹ so với trước đây vì tin rằng ông đã có nhiều hơn những gì để mặc cả với Mỹ.
Chuyên gia Gause nhận xét những lời đe dọa gần đây của Triều Tiên không được xem là “sự khoa trương bình thường”. “Nó phản ánh một chiến lược phát triển của Bình Nhưỡng để can dự với Mỹ trực tiếp hơn”.
Dưới thời cố lãnh đạo Kim Jong-Il, Triều Tiên đã từng đưa ra những lời đe dọa tương tự như hủy bỏ các thỏa thuận đình chiến và không xâm lược. Tuy nhiên, những lời đe dọa gần đây khác với trước. Vì “Quyết định hủy bỏ lần này dường như vô điều kiện hơn và không phải là những thủ đoạn về ngữ nghĩa”.
Căng thẳng xung quanh khu vực biên giới đã khiến nhiều người dân Hàn Quốc lo ngại. Một người dân bày tỏ: “Tôi không nghĩ rằng, phía Triều Tiên đe dọa. Những lời đe dọa có thể biển thành sự khiêu khích làm cho người dân chúng tôi rất lo lắng. Chúng tôi hy vọng chính phủ sẽ xây dụng một kênh đối thoại kịp thời với Triều Tiên nhằm giải tỏa mối lo lắng của chúng tôi”.
Trong mấy ngày gần đây tại Bình Nhưỡng đã xuất hiện các biểu ngữ chính trị mới. Trong đó, tấm biểu ngữ treo trên một tòa nhà chính phủ có nội dung: “Đã đến lúc cho cuộc chiến vĩ đại để thống nhất tổ quốc của chúng ta. Hãy hủy diệt toàn bộ kẻ thù của chúng ta”.
Muốn được công nhận là quốc gia hạt nhân
Mỹ và các đồng minh của Mỹ tập trung vào việc phi hạt nhân hóa bán đảo Triều Tiên, nhưng Bình Nhưỡng lại quan tâm nhiều hơn tới việc đàm phán về một chế độ hòa bình và mục tiêu là Triều Tiên được công nhận như một cường quốc hạt nhân.
Triều Tiên thử hạt nhân
Phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao Triều Tiên còn nói nước này có thể sẽ thực hiện cuộc tấn công hạt nhân phủ đầu chống lại kẻ thù trong trường hợp Bình Nhưỡng bị tấn công. “Vì Mỹ sắp châm ngòi một cuộc chiến hạt nhân, chúng tôi sẽ thực hiện quyền của mình bằng cách tiến hành cuộc tấn công hạt nhân phủ đầu vào sào huyệt của những kẻ gây sự nhằm bảo vệ quyền lợi tối cao của chúng tôi”.
Các nhà phân tích cho rằng, trở thành quốc gia hạt nhân đã là mục tiêu bất di bất dịch của Triều Tiên nhằm khẳng định vị thế của mình với Hàn Quốc và khu vực Đông Bắc Á.
Muốn đàm phán trực tiếp với Mỹ
Chuyên gia Ken Gause còn cho biết chuyến đi của cựu ngôi sao bóng rổ NBA Dennis Rodman đến Triều Tiên hồi tuần trước cho biết nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un nói rằng: “ông muốn một cuộc gọi điện thoại từ Tổng thống Barack Obama”.
Ông Gause đề nghị: “Mỹ cần thăm dò các cách thức tham gia trong tương lai của Triều Tiên và nên bắt đầu với việc trở lại các cuộc gặp theo các kênh. Tôi nghĩ chuyến đi của Rodman thực sự rất thú vị và hữu ích”.
Một diễn biến khác, trong chuyến công du tới Trung Đông của Ngoại trưởng Mỹ John Kerry cũng bày tỏ hy vọng rằng nhà lãnh đạo Triều Tiên sẽ tham gia vào “các cuộc đối thoại, đàm phán hợp pháp”.
Cũng theo, ông Gause, một loạt ngôn từ mạnh mẽ đe dọa bằng quân sự của Triều Tiên trong lần này phản ánh những ý định táo bạo hơn của Kim Jong Un. Chẳng hạn như, đã đặt tên lửa đạn đạo liên lục địa mang đầu hạt nhân ở chế độ chờ trên bệ phóng…
Với việc cắt đứt “đường dây nóng” trực tiếp với Seoul của Bình Nhưỡng lần này có thể là sự “nhấn mạnh mức độ nghiêm trọng của lời đe dọa”. Hình như ông Kim Jong Un đang cố gắng chơi một “nước cờ” với Mỹ táo bạo hơn cha của mình.
Như vậy, với những động thái mới của Triều Tiên sau khi LHQ thông qua lệnh trừng phạt về vụ thử hạt nhân hồi tháng trước cho thấy: Triều Tiên đã có bước đột phá chiến lược để thoát khỏi vòng khương tỏa của Mỹ đối với họ, trên cơ sở tiềm lực hạt nhân được gia tăng trong mấy năm gần đây. Vì thế, các nhà phân tích cho rằng chìa khóa cho việc giải tỏa căng thẳng trên bán đảo Triều Tiên hiện đang nằm trong tay của cả Mỹ và Triều Tiên./.
